گرفتگی بینی نوزاد و راه‌های باز کردن آن

گرفتگی بینی، یکی از مشکلات شایع بین کودکان، بخصوص در نوزادان تازه متولد شده قبل از 40 روز است. کیپ شدن دماغ کودک کوچک‌تر از 40 روز به دلیل التهاب و کوچک بودن دماغ کودک رخ می‌دهد.

زمان کیپ شدن بینی فرزند، مشکلات دیگری مانند خُروپف و آپنه در هنگام خواب نیز اتفاق می‌افتد که می‌تواند در رشد کودک اختلالات جدی ایجاد کند. اگر دماغ کودک طولانی مدت کیپ شده یا کودک اذیت می‌شود، او را به دکتر ببرید.

گرفتگی بینی کودک ممکن است به مشکلات جدی‌تری مانند اختلالات شنوایی، تغذیه و گفتاری کودک منجر شود. در این مقاله، به بررسی علل، عوارض و راه‌های درمانی این مشکل متداول در نوزادان و کودکان خواهیم پرداخت.

دلایل گرفتگی بینی نوزاد

دلایل مختلفی وجود دارد که می‌تواند باعث گرفتگی دماغ کودک یا نوزاد شما شود.

• سرماخوردگی
• آلرژی 
• عفونت
• خشکی 
• آلودگی هوا
• سیگار کشیدن والدین
• بد خوابیدن کودک
• ورود اجسام خارجی مانند اسباب بازی‌ها

در ادامه هر کدام از دلایل گرفتگی بینی نوزاد را بیشتر بررسی می‌کنیم.

خشکی هوا

گاهی اوقات خشکی هوا عامل گرفتگی بینی نوزاد است. بینی‌های نوزادان حساس و کوچک است در نتیجه فورا به خشکی هوا واکنش نشان می‌دهد. برای حل این مشکل، دستگاه‌های مرطوب کننده و دستگاه‌های بخور بسیار موثرند.

ابتلا به عفونت‌ها یا سرماخوردگی

همه ما گرفتگی بینی که یکی از علائم سرماخوردگی و آنفولانزا است را تجربه کرده‌ایم. نوزادان نیز درصورتی که به یکی از عفونت‌های ویروسی، مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی مبتلا شوند دچار گرفتگی بینی خواهند شد.

سیستم ایمنی نوزادان درحال تکامل است، به همین دلیل نسبت به ویروس‌ها و باکتری‌ها، حساسیت بیش‌تری نشان می‌دهند. در صورتی که نوزاد به سرما خوردگی و آنفولانزا مبتلا شود حتما باید به پزشک مراجعه کرده و به درمان آن اهمیت دهید.

آلرژی

در محیط زندگی همه ما مواد حساسیت‌زا، وجود دارد اما فقط در بعضی از افراد ایجاد آلرژی می‌کنند. از کرک و موی حیوانات گرفته تا گرده درختان و گل‌ها می‌توانند عامل به‌وجود آمدن آلرژی بینی باشند. بعضی از نوزادان با قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی‌زا، دچار گرفتگی بینی می‌شوند. عطسه، جوش و خارش دست‌ها، از دیگر علائم گرفتگی بینی با منشا مواد آلرژی‌زا است.

سایر محرک ها

در اطراف ما محرک زیادی وجود دارد که عامل گرفتگی بینی هستند و ما از آن‌ها بی‌خبریم. این عوامل می‌تواند دود سیگار، انواع اسپری مو، بخار بنزین، مواد شیمیایی،خوشبوکننده‌ها، امولسیون و…باشند. در این شرایط می‌توانید از آب نمک، برای تخلیه مجاری بینی نوزاد استفاده کنید. برای جلوگیری از ایجاد حساسیت در نوزاد، سعی کنید او را از این محرک‌ها دور نگه‌دارید.

اجسام خارجی

همه کودکان دارای روحیه کنجکاو و جست‌وجوگر هستند. آن‌ها می‌خواهند چیز‌های جدیدی را تجربه کرده و پاسخ سوال‌هایشان را بیابند. از طرفی به اجسام کوچک و ریز مثل آجیل، نخود، دانه‌های تسبیح، دکمه، تیله، سنجاق ته گرد و …. علاقه نشان می‌دهند.

گاهی گرفتگی بینی آن‌ها نشانه فرو بردن هریک از این اشیا در بینی و گیرکردن آن باشد. برای از بین بردن علائم گرفتگی بینی در این موارد، باید اشیا را از بینی نوزاد خارج کنید.

برای جلوگیری از این اتفاق والدین و پرستار کودک باید اجسام کوچک را دور از دسترس او قرار داده و از خرید اسباب‌بازی‌هایی که قطعات آن جدا می‌شود یا امکان بلع و فرو بردن آن در بینی و دهان وجود دارد؛ جلوگیری کنند.

درمان گرفتگی بینی کودک در خانه

حالا که با دلایل گرفتگی بینی نوزادان و کودکان آشنا شدید، بیایید شیوه درمان آن را نیز بررسی کنیم. لازم به ذکر است درصورتی که احساس می‌کنید گرفتگی غیر طبیعی است یا برای مدت زیادی طول کشیده مراجعه به پزشک بر هر درمان خانگی ارجحیت دارد. در ادامه روش‌هایی که به نوزاد شما کمک می‌کند را بررسی می‌کنیم.

از دستگاه بخور استفاده کنید

با توجه به اینکه یکی از علل خشکی بینی نوزاد، خشکی هوا است، یک دستگاه بخور می‌تواند هوای اتاقی که کودک در آن نگهداری می‌شود را مرطوب نگه‌دارد. کافی است یک دستگاه بخور تهیه کرده و از بخور گرم آن به منظور مرطوب و روان شدن مخاط بینی نوزاد استفاده کنید.

بهتر است دستگاه را کنار تخت کودک قرار دهید و به صورت روزانه آن را تمیز کنید. سعی کنید کیفیت هوای اتاق کودک را در بالاترین سطح ممکن نگه‌دارید برای مثال از سیگار کشیدن در اتاق او خودداری کنید.

دماغ نوزاد را ماساژ دهید

اگر بینی نوزاد گرفته شده، به احتمال زیاد عصبانی خواهد بود و پرخاشگری می‌کند. برای آرام کردن او می‌توانید مکان‌هایی مانند ابروها، گونه، پایین خط مو را ماساژ دهید. بعد از آرام کردن کودک می‌توانید به درمان گرفتگی بینی کودک خود ادامه دهید.

به کودک خود آب سیب بدهید

در صورتی که نوزاد شما بیش‌ از 6 ماه سن دارد و می‌توانید به او آبمیوه بدهید؛ توصیه می‌شود هنگام گرفتگی بینی، به او مقداری آب سیب گرم با شیرینی کم بدهید. این عمل باعث نرم شدن مخاط پشت گلوی کودک می‌شود.

از دستگاه مکش استفاده کنید.

روش دیگری که برای تخلیه مخاط بینی نوزاد و یا کودک استفاده می‌شود؛ بهره‌گیری از دستگاه مکش یا پوآر است.

برای مکش مخاط خیس نوزاد نیازی نیست هیچ چیز اضافه‌ای استفاده کنید اما برای مخاط خشک آن مقداری قطره سالین استفاده کنید تا مخاط نرم شود. سپس هوای داخل شیشه را خارج کرده و به آرامی سر دستگاه پوآر را وارد بینی نوزاد کنید. به دلیل حساسیت بالای بینی کودکان و نوزادان نیاز است شما نیز با حساسیت این کار را انجام دهید تا به بینی او آسیب نرسد.

حال اجازه دهید هوا وارد شیشه شده و مخاط نیز همراه آن داخل شود. در انتهای کار محتویات شیشه را خارج کرده و شیشه را برای مصارف بعدی بشویید.

حمام آب گرم

نوزادان7 تا 9ماهه معمولا به تنهایی می‌نشینند. اگر کودک شما توانایی نشستن را دارد، با استفاده از بخار حمام، خشکی بینی را برطرف و یا مخاط بینی را روان‌تر کنید. برای انجام این کار می‌توانید کودک را داخل وان آب ولرم بنشانید و چند قطره اسانس نعناع یا اکالیپتوس داخل آب بریزید.

اسانس نعناع و اکالیپتوس تاثیر زیادی بر درمان گرفتگی بینی نوزاد دارند. توجه داشته باشید که آب خیلی داغ یا خیلی سرد نباشد و کودک تا انتها درحالت نشسته باشد.

وضعیت خوابیدن نوزاد را کنترل کنید

مادر، همواره و به‌خصوص در طول شب باید حواسش به کودک باشد. درصورتی که نوزاد دچار گرفتگی بینی است، تنفس سختی دارد، با قرار دادن یک حوله زیر بالش و کمی بالاتر آوردن سر، نفس کشیدن را برایش آسان‌تر کنید.

اگر زمان خواب نمی‌توانید از کودک نگهداری کنید می‌توانید از خدمات پرستار کودک نیمه وقت استفاده کنید تا در طول شب، پرستار از کودک شما مراقبت کند.

روش دارویی درمان گرفتگی بینی نوزاد

درصورتی که شاهد علائم گرفتگی بینی در کودک به‌طور شدید بروز کند و موجب اختلال در تغذیه، خواب و رفتار او شود بهتر است برای درمان به پزشک مراجعه کرده و از درمان دارویی بهره ببرید.

مراجعه به پزشک از خطرات اختمالی جلوگیری می‌کند. پزشک نوزاد را معاینه کرده و با توجه به علت بروز مشکل گرفتگی بینی برای او دارو‌هایی تجویز خواهد کرد. پرستار کودک یا والدین نوزاد باید دارو‌ها را تهیه و در زمان مقرر به کودک بدهند.

قطره دماغ و مرطوب کردن بینی نوزاد

یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای درمان خشکی بینی، مرطوب کردن بینی نوزاد است. برای انجام این کار باید قطره بینی سالین یا آب نمک را تهیه کرده و استعمال کنید.

 این قطره که بدون نیاز به نسخه به فروش می‌رسد، در همه داروخانه ها موجود است. قیمت آن ناچیز بوده و می‌تواند سبب نرم شدن مخاط بینی و خارج شدن آن شود. برای استفاده از قطره سالین کافی است، دو یا سه قطره در هر سوراخ بینی بچکانید و پس از تامل کوتاهی که معمولا حدود 20 تا 60 ثانیه طول می‌کشد، بینی او را تخلیه کنید.

روش ریختن قطره بینی نوزاد

استفاده از قطره برای بعضی از کودکان و نوزادان ناخوشایند است زیرا به دلیل داشتن نمک در مرتبه اول با سوزش همراه خواهد بود. اگر کودک شما در سنی قرار دارد که حرف ‌های شما را متوجه می‌شود با کلمات ساده به او توضیح دهید که می‌خواهید چه کاری انجام دهید.

 روش اول

برای چکاندن قطره دست‌هایتان را شست‌و شو داده و ضدعفونی کنید. درصورتی که قسمت جلویی بینی نوزاد حاوی ترشح است آن‌ها را خارج کنید. یک سرنگ پزشکی را برداشته و به اندازه دو یا سه قطره از آن را در بینی کودک بچکانید. همین دو یا سه قطره برای انقباض عروق بینی و کاهش تورم بافت‌ها کافی است؛ زیرا مصرف بیش‌ از اندازه قطره بینی می‌تواند موجب سرفه و استفراغ کودک گردد.

روش دوم

روش دیگری که برای چکاندن قطره می‌توانید از آن استفاده کنید خواباندن نوزاد بر روی پا است. کودک را به‌گونه‌ای که سر آن آویزان باشد روی پا بخوابانید. درحالی که اورا به سمت چپ می‌غلتانید قطره را در سوراخ سمت چپ بینی بریزید. همین عمل را برای سوراخ سمت راست بینی نیز انجام دهید.

در انجام این کار به چند نکته باید توجه کنید.

• بهترین زمان استفاده از قطره 15 تا 20 دقیقه قبل از غذا خوردن و خوابیدن است.
• بهتر است برای درمان گرفتگی بینی نوزاد از اسپری ‌های ضد احتقان استفاده نشود زیرا روی کودکان و نوزادان نتیجه عکس دارد.
• از اسپری‌ها و قطره‌های سالین هم نباید بیش‌ از چهار روز متوالی استفاده شود

علائم گرفتگی بینی

از کجا بدانیم کودک به گرفتگی بینی دچار شده است؟ این سوال ممکن است ذهن خیلی از مادران را درگیر کرده باشد. گرفتگی بینی معمولا با علائم دیگری نیز همراه می‌شود که در ادامه به تعدادی از این علائم اشاره می‌کنیم..

• مشکلات خواب
• سرفه و عطسه
• خر و پف
• خس خس کردن سینه
• آبریزش بینی

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر بیماری گرفتگی بینی در نوزادان به‌موقع درمان نشود، می‌تواند عامل مشکلات دیگری شود. پس باید پس از بروز یکسری علائم در بدن نوزاد، درکنار گرفتگی بینی، فورا به پزشک مراجعه کنید. این علائم شامل:

• درصورت مشاهده راش پوستی (تغییرات شدید در رنگ یا بافت پوست)
• هنگامی که گرفتگی بینی نوزاد با تب همراه شود.
• گرفتگی بینی ممکن است مجرای بینی را به کلی مسدود کند پس اگر کودک دچار مشکلات تنفسی شده یا تند تند نفس می‌کشد حتما به پزشک مراجعه کنید.
• بی اشتهایی و اختلال در تغذیه
• در صورتی که نوزاد در نواحی اطراف بینی، چشم‌ها، گونه‌ها و پیشانی بیش‌تر از دو هفته تورم داشته باشد.

گرفتگی بینی نوزاد و تاثیرات آن بر تنفس

با گرفتگی شدید بینی، تنفس نیز دچار اختلال می‌شود. افراد بزرگسال در هر دقیقه 12 تا 20 بار تنفس می‌کنند این درحالی است که رقم تنفس در کودکان و نوزادان در هر دقیقه 40 بار است.

اگر نوزاد در هر دقیقه بیش از 60 بار نفس می‌کشد یا نفس کشیدن او غیر عادی است، باید با اورژانس تماس بگیرید. در صورت طولانی شدن گرفتگی بینی، نوزاد باید توسط پزشک معاینه شود.

گرفتگی بینی و تاثیر آن بر تغذیه

گرفتگی بینی می‌تواند علاوه بر تنفس بر میزان تغذیه مصرفی نوزاد نیز تاثیر بگذارد. کودک باید کالری مورد نظر خود را بدست آورد؛ زیرا تغذیه ناکافی او را با افت قند و کمبود آب مواجه می‌کند. شما می‌توانید با توجه به پوشک‌های استفاده شده او تشخیص دهید که میزان تغذیه مناسب بوده است یا نه.

اگر نوزاد نیاز دارد تا هر 6 ساعت پوشک او را تعویض کنید، نشان دهنده متعادل بودن میزان تغدیه مصرفی او است و جای نگرانی وجود ندارد اما درصورتی که با کم شدن یا زیاد شدن تعداد آن‌ها همراه با گرفتگی بینی مواجه شدید نیاز است به پزشک مراجعه کنید.

آسانیسم، ارائه دهنده خدمات پرستار کودک در منزل

کودکان از بدو تولد تا هنگام ورود به سنین نوجوانی، نیازمند مراقبت، توجه و آموزش اصول تربیتی هستند. این در شرایطی است که خیلی از مادران امروزی، درگیر کار و مشغله‌های کاری بوده و زمان کمی برای توجه و رسیدگی به فرزندشان در اختیار دارند. سپردن کودک به مهدکودک نیز برای خیلی از آن‌ها مقدور نیست پس بهتر است نگهداری کودک در منزل و استخدام پرستار را برگزینند.

در آسانیسم پرستاران مجرب و کار آزموده برای مراقبت و نگهداری از کودکان دلبندتان، آماده ارائه خدمت هستند. آن‌ها با داشتن مهارت در زمینه نگهداری از نوزاد می‌توانند به شما در حل مشکلات احتمالی حین رشد کمک کنند. برای ثبت سفارش و درخواست خدمات با شماره 02191314433 تماس حاصل نمایید.