شما چقدر با بیماریهای گوارشی سالمندان آشنا هستید؟ دوران سالمندی، منجر به تغییرات گسترده در تمامی ارگان ها و دستگاه های بدن می شود؛ یکی از این تغییرات، تغذیه و مزاج افراد است که در طی سالمندی دستخوش تغییرات زیادی میشود. هضم و جذب غذا در دستگاه گوارش سالمندان در اثر عوامل و علل گوناگون، دچار اختلال شده که این روند، منجر به بیماری های گوارشی متفاوت می گردد.
افزایش سن، در واقع با تغییرات فراوان روی عملکرد اعضا و دستگاه‌های بدن شاخته می شود که دستگاه گوارش هم، از این تغییرات بی نصیب نیست. مشکلاتی چون از دست دادن دندان ها، کاهش تحرک، تغییر در رژیم غذایی و مصرف داروها و عوارضی که از آنها حاصل می شود، همه باعث تشدید مشکلات و بیماری های دستگاه گوارش می شود.
شیوع سرطان‌های مری، معده، لوزالمعده و روده بزرگ با افزایش سن، بسیار زیاد می شود. در واقع می توان از مشکلات گوارشی به عنوان آغازکننده ی دیگر اختلالات در دوران سالمندانی نام برد. مثالا با کاهش آنزیم لاکتاز در دوران سالمندی، تحمل لاکتوز (قند شیر) پایین می آید در نتیجه روده‌ها توانایی تحمل شیر را دیگر نخواهند داشت، برای همین سالمندان مصرف شیر را به مقدار زیادی کاهش می دهند؛ که این خود خطری برای پوکی استخوان است. پرستار سالمند در منزل به این افراد و خانوادههایشان آموزش هایی در جهت سازگاری با مشکلات بوجود آمده یا حل آنها میدهد.
شایعترین بیماریهای گوارشی سالمندان
برخی از بیماریهای گوارشی سالمندان که اکثریت در این دوران به نوعی آن را تجربه خواهند کرد عبارتند از:
ریفلاکس معده
ریفلاکس به برگشت غیرعادی محتویات معده به مری گفته می شود که از بیماریهای شایع محسوب می شود که شیوع آن در افراد سالمند افزایش پیدا می کند. تحقیقات انجام شده به نوعی رابطه بین اضافه وزن و ریفلاکس رسیده اند. در صورت ابتلا، با رعایت نکات تغذیه‌ای تا حدود زیادی می توان تحمل فرد را افزایش داد. سوزش سردل (heartburn) به عنوان درد ریفلاکس شناخته شده که اغلب با درد قلبی اشتباه گرفته می شود. همچنین گاهی درد به کمر منتشر شده که اغلب افراد به یک کمر درد ساده فکر می کنند. مردان، افراد چاق، سیگاری ها و کسانی که الکل مصرف می کنند، بیشتر این درد را تجربه می کنند. پرستار سالمند در کرج با پایش علائم و کمک به سالمند در رفع عادات نامطلوبی که در ایجاد این بیماری نقش دارند، باعث بالا رفتن سطح سلامت این سالمندان می شود.
زخم معده
شیوع زخم‌های معده و روده و خونریزی ناشی از آن در سالمندان نسبت به دیگر افراد بیشتر است. عوامل شیمیایی، عفونی و عصبی جز مواردی هستند که باعث بیماریهای گوارشی و زخم معده می‌شوند. البته شایعترین علت زخم معده مربوط به عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری است که 60-70 درصد موارد ابتلای به زخم معده را به هلیکوباکتر نسبت داده‌اند.
اسهال
سالمندانی که توانایی حرکتشان کاهش یافته به خصوص آنهایی که به صورت کامل تحرک ندارند؛ بیشتر از دیگران به اسهال مبتلا می‌شوند. این در صورتی است با انجام معاینات مشخص می گردد، که یک توده مدفوعی سفت‌شده در انتهای روده این افراد گیر کرده و این توده خود عامل ایجاد مشکل شده است. در واقع نه تنها اسهالی وجود ندارد بلکه فرد به نوعی انسداد در مسیر روده اش دچار شده است. در چنین مواردی حتی به سالمند داروی ضد اسهال از طرف اطرافیان و خانواده داده شده که این مشکل را حاد میکند. تا جایی که فرد دچار زخم و خونریزی شده و گاهی به جراحی نیز کشیده می شود.
یبوست
یبوست به تخلیه روده کمتر از سه بار در هفته گفته می شود، این بیماری در اثر عواملی چون کم تحرکی، کاهش مصرف آب و فیبرهای غذایی به ویژه فیبرهای محلول ایجاد می گردد. یبوست به سادگی با اعمال تغییراتی در رژیم غذایی چون مصرف سبزی‌ها، میوه‌ها، در حد اعتدال، مصرف غلات سبوس دار و همچنین مصرف آب کافی قابل حل می باشد. یبوست از دیگر شایعترین بیماریهای گوارشی سالمندان است.
سندروم روده تحریک‌پذیر(IBS)
بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر جز بیماری های بسیار رایج است، که شیوع زیادی در کودکان دارد ولی در دوران سالمندان نیز این بیماری رخ می دهد. ریسک ابتلای زنان به این بیماری بیشتر از مردان است. اعصاب و عضلات روده در این بیماری به شدت حساس هستند به طوریکه بعد از مصرف غذا به شدت منقبض شده و باعث ایجاد اسهال بعد از غذا خوردن می‌گردد. بنابراین IBS نوعی از بیماریهای گوارشی سالمندان است.
دیورتیکولیت
دیورتیکولیت نوعی بیماری گوارشی است که به التهاب کیسه‌های کوچکی که در دیواره روده بزرگ ایجاد شده اند، گفته می شود. علت ایجاد این کیسه ها، یبوست مزمن و استفاده از غذاهای کم فیبر است. این التهاب در اثر ورود باکتری‌ها یا مواد تحریک کننده به این حفره‌ها ایجاد می شود. نفخ، تهوع، استفراغ، یبوست یا اسهال، خونریزی از مقعد و تب ولرز از نشانه هایی هستند که در اثر التهاب این کیسه ها به وجود می‌آیند.
کم خونی
کم خونی در سالمندان در اثر علل مختلفی ممکن است به وقوع بپیوندد. اما در سالمندان از آنجا علامت بسیاری از بیماری های گوارشی مثل تومور روده ی بزرگ در ناحیه ی سکوم یا قسمت ابتدایی روده بزرگ، کم خونی است؛ نمی توان توصیه به مصرف قرص آهن و گوشت قرمز کرد. چراکه ممکن است علائم بیماری های دیگر را بپوشاند.
سالمندی همواره با تغییرات گسترده در سیستم ها و ارگان ها بدن همراه است و این مسئله اجتناب ناپذیر است. اما سالمندان با داشتن یک سبک زندگی سالم می توانند از بسیاری از بیماری ها و مشکلات این دوران بخصوص بیماریهای گوارشی سالمندان جلوگیری کنند. به صورت کلی باید از مصرف سیگار، الکل، نوشابه و هر نوع ماده ی حاوی کافئین پرهیز کنند.
از توصیه‌های مهم در رژیم غذایی سالمندان این است که از فیبر بالایی استفاده کنند. این کار باعث بهبود حرکات لوله ی گوارشی می شود و می تواند از ایجاد یک سری از بیماریهای گوارشی سالمندان جلوگیری کند. استراحت بعد از غذا از جمله عواملی است که در مورد سالمندان باید حتما در نظر گرفته شود. البته نه به این معنا که بلافاصله بعد از غذا به استراحت بپردازند؛ بهتر است بعد از نیم تا یک ساعت، استراحت کافی و مناسب داشته باشند.
مطالب بیشتر بخوانید
دیدگاه‌ها