درباره بیماری آدیسون چه می دانید؟

یکی از راه‌هایی که بدن خود را متعادل نگه می‌دارد استفاده از پیام رسان‌های شیمیایی به نام هورمون، برای تنظیم عملکردهای مختلف است. درست بالای هر یک از کلیه‌های شما یک غده فوق کلیوی قرار دارد. هنگامی که آنها به اندازه کافی از این هورمون‌ها ترشح نمی‌کنند، نتیجه آن می‌تواند بروز بیماری آدیسون شود. بیماری آدیسون می‌تواند به عنوان یک بیماری حاد ایجاد شود یا به تدریج بروز کند. یک عارضه نادر از بیماری آدیسون، بحران آدرنال است که به عنوان شوک یا فشار خون بسیار پایین ظاهر می‌شود. اگر شما یک عفونت یا جراحی داشته باشید یا هرگونه فشار روحی عمده‌ای را تجربه کنید، خطر بحران آدرنال افزایش می‌یابد. در خلال این بیماری نیاز به خدمات پرستاری برای مراقبت و درمان هرچه بهتر بیمار ضرورت می‌یابد.

در واقع بیماری آدیسون یک بیماری نادر است. فقط یک در صد هزار نفر آن را دارند و ممکن است در هر سنی برای مردان و زنان اتفاق بیفتد. افراد مبتلا به بیماری آدیسون تا زمانی که داروی خود را مصرف کنند می‌توانند زندگی عادی داشته باشند

نقش هورمون کورتیزول و آلدرسترون در بدن چیست؟

مهم‌ترین کارکرد کورتیزول کمک به بدن در پاسخ به استرس است. همچنین به تنظیم مصرف پروتئین، کربوهیدرات‌ها و چربی بدن  نیز کمک می‌کند. در حفظ فشار خون و عملکرد قلبی عروقی نقش داشته و التهاب را کنترل می‌کند. آلدوسترون در تنظیم مقدار نمک و آب در بدن به کلیه‌های شما کمک می‌کند. در واقع اصلی‌ترین روش تنظیم حجم خون و کنترل فشار خون شما است. وقتی سطح آلدوسترون خیلی پایین بیاید، کلیه‌هایتان نمی‌توانند سطح نمک و آب بدن شما را به طور متعادل حفظ کنند. این مسئله باعث می‌شود که فشار خونتان افت پیدا کند.

علت ایجاد بیماری آدیسون چیست؟

بیماری آدیسون یا نارسایی آدرنال هنگامی رخ می‌دهد که لایه بیرونی غدد آدرنال آسیب دیده باشد. در واقع  این بیماری در اثر اختلال در غدد فوق کلیوی ایجاد می‌شود و از ترشحات طبیعی کورتیکواستروئیدها جلوگیری می‌کند. این اختلالات ممکن است در اثر پاسخ سیستم ایمنی، نقص ژنتیکی یا سایر شرایط از جمله سرطان ایجاد شود .شایع ترین علت ایجاد آن پاسخ سیستم ایمنی بدن است.

سیستم ایمنی بدن مکانیسم دفاعی بدن در برابر بیماری، سموم یا عفونت است. هنگامی که فرد بیمار است، سیستم ایمنی بدن پادتن تولید می‌کند که به هر چیزی که باعث بیماری آنها شده، حمله می‌کند. برخی مواقع سیستم‌ ایمنی بدن ممکن است حمله به بافت و اندام‌های سالم را آغاز کنند. به این بیماری اختلال خود ایمنی گفته می‌شود. در مورد بیماری آدیسون، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های غدد فوق کلیوی حمله می‌کند و به آرامی باعث کاهش عملکرد آنها می‌شود. بیماری آدیسون که نتیجه بیماری خود ایمنی است به عنوان بیماری خود ایمنی آدیسون نیز شناخته می‌شود.

نکات کلیدی در مورد نارسایی آدرنال (بیماری آدیسون)

• بیماری آدیسون در اثر اختلال در غدد فوق کلیوی ایجاد می‌شود و از ترشحات طبیعی کورتیکواستروئیدها جلوگیری می‌کند.
• نارسایی آدرنال هنگامی اتفاق می‌افتد که غدد آدرنال به اندازه کافی هورمون کورتیزول را تولید نمی‌کند.
• نوع اولیه به بیماری آدیسون معروف است. نادر است این زمانی است که غدد آدرنال به اندازه کافی هورمون‌های کورتیزول و آلدوسترون را تولید نمی‌کنند.
• نارسایی ثانویه آدرنال هنگامی اتفاق می‌افتد که غده هیپوفیز به اندازه کافی هورمون ACTH را ایجاد نکرده و در نتیجه آن، غدد فوق کلیوی به اندازه کافی کورتیزول تولید نمی‌کند.
• اختلالات آدرنال ممکن است در اثر پاسخ سیستم ایمنی، نقص ژنتیکی یا سایر شرایط از جمله سرطان ایجاد شود.
• علائم خفیف فقط در شرایطی که فرد تحت فشارهای جسمی قرار داشته باشد دیده می‌شود. علائم دیگر ممکن است شامل ضعف، خستگی و کاهش وزن باشد.
• برای جایگزینی هورمون‌هایی که غده‌های کلیوی ایجاد نمی‌کنند، باید هورمون مصرف کنید.

علائم بیماری آدیسون چیست؟

با گذشت زمان، بیماری آدیسون که به عنوان نارسایی اولیه آدرنال نیز شناخته می‌شود، منجر به این علائم می‌شود:

• خستگی مزمن و ضعف عضلات
• از دست دادن اشتها، عدم توانایی هضم غذا و کاهش وزن
• فشار خون پایین (افت فشار خون) که هنگام ایستادن بیشتر کاهش می یابد. این مسئله باعث ایجاد سرگیجه در بیمار می‌شود، گاهی اوقات تا حدی که فرد غش می‌کند. مراقب بیمار در منزل با مراقبت و توجه کافی به فرد مبتلا، از عوارض سقوط مانند شکستگی جلوگیری می‌کند.
• لکه دار شدن، برنزه شدن (تیرگی) پوست. این مورد بیشتر در قسمت‌هایی از بدن که در معرض آفتاب است، قابل توجه‌تر است. اما در مناطق غیرمشخص مانند لثه نیز دیده می‌شود. احتمالاً تیرگی پوست در پیشانی، زانوها و آرنج یا در کنار زخم‌ها، چین‌های پوستی و چین و چروک‌ها (مانند کف دست‌ها) ایجاد می‌شود.
• اختلالات  قند خون، از جمله کاهش قند خون (هیپوگلیسمی)
• حالت تهوع، استفراغ و اسهال
• ناتوانی در کنار آمدن با استرس
• تحریک پذیری و افسردگی
• عدم تحمل گرما یا سرما
• میل به غذاهای شور
• زخم‌های دهان
• برخی از این علائم ممکن است نشان دهنده شرایطی غیر از بیماری آدیسون باشد.

از آنجا که علائم بیماری آدیسون به آهستگی پیشرفت می‌کند، ممکن است یک واقعه استرس زا از نظر جسمی مانند ایجاد یک بیماری دیگر، جراحی یا تصادف، ناشناخته بماند و به سرعت وخیم‌تر شوند. وقتی این اتفاق بیفتد، آن را بحران آدیسون می‌نامند. بحران آدیسون یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود زیرا می‌تواند کشنده باشد. با وجود خدمات پرستاری شبانه روزی با شناسایی به موقع این علائم به درمان هرچه سریع‌تر بیمار و نجات او کمک می‌کند.علائم بحران ادیسون شامل موارد زیر است:

• شوک به دلیل اینکه هنگامی که بدن جریان خون کافی ندارد
• درد نافذ ناگهانی در قسمت تحتانی کمر، شکم یا پاها
• استفراغ شدید و اسهال و به دنبال آن کمبود آب بدن
• تب
• ضعف و خستگی
• فشار خون پایین
• از دست دادن هوشیاری
• اگر نارسایی گردش خون به وجود آید در نتیجه نارسایی ارگان‌های متعدد، از جمله کلیه‌ها به وجود می‌آید

افرادی که مبتلا به بیماری آدیسون هستند نیز ممکن است علائم عصبی روانی را هم تجربه کنند، مانند:

• تحریک پذیری یا افسردگی
• کمبود انرژی
• اختلالات خواب

اگر بیماری آدیسون به مدت طولانی درمان نشود، می‌تواند به یک بحران تبدیل شود. علائم مرتبط با بحران آدیسون می‌توانند شامل موارد زیر باشد.

• تحریک
• هذیان
• توهمات بینایی و شنوایی
• تغییر وضعیت روانی، مانند سردرگمی، ترس یا بیقراری
• از دست دادن هوشیاری
• تب بالا
• درد ناگهانی در قسمت تحتانی کمر، شکم یا پاها

یک بحران درمان نشده آدیسون می‌تواند به شوک و مرگ منجر شود. با استفاده از خدمات پرستاری، و بهره مندی از مراقبت مؤثر بروز بحران آدیسون و سایر عوارض آن جلوگیری کنید.

چه عواملی باعث ایجاد بیماری آدیسون می‌شود؟

بیشتر موارد بیماری آدیسون ناشی از مشکلی است که در غدد آدرنال وجود دارد (نارسایی اولیه آدرنال). بیماری خود ایمنی 70 درصد از موارد ابتلا به بیماری آدیسون را تشکیل می‌دهد. این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غدد آدرنال حمله کند. این حمله خود ایمنی، لایه بیرونی غدد آدرنال را از بین می‌برد. عفونت‌های طولانی مدت مانند سل، HIV و برخی عفونت‌های قارچی، می‌توانند به غدد آدرنال آسیب برساند. گسترش سرطان از دیگر بخش‌های بدن به غدد فوق کلیوی نیزممکن است باعث بیماری آدیسون شود.

انواع بیماری آدیسون

دو نوع عمده برای بیماری آدیسون وجود دارد: نارسایی اولیه آدرنال و نارسایی ثانویه آدرنال. برای درمان این بیماری، پزشک شما باید دریابد که کدام نوع این بیماری مسئول وضعیت شما است. پرستار بیمار به شما کمک می‌کند که بر اساس نوع بیماری خود، از مراقبت‌های ویژه‌ای بهرهمند شوید.

نارسایی اولیه آدرنال (Adrenal)

نارسایی اولیه آدرنال هنگامی رخ می‌دهد که غدد آدرنال شما به حدی آسیب دیده باشد که دیگر نتوانند هورمون تولید کنند. این نوع بیماری آدیسون بیشتر در مواردی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن به غدد آدرنال شما حمله کند. به این بیماری خود ایمنی گفته می‌شود .در یک بیماری خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن شما هر عضو یا ناحیه‌ای از بدن را با یک ویروس، باکتری یا میکرو ارگانیسم خارج از بدن، اشتباه کرده و به آن حمله می‌کند. سایر دلایل نارسایی اولیه آدرنال عبارتند از:

• تجویز طولانی مدت گلوکوکورتیکوئیدها (به عنوان مثال پردنیزون)
• وجود عفونت در بدن شما
• سرطان و رشد غیر طبیعی (تومور)
• زمانی که از داروهای رقیق کننده خون برای کنترل لخته شدن خون، به مقدار طولانی مدت و زیاد استفاده شود

نارسایی ثانویه آدرنال

به طور معمول، غدد فوق کلیوی می‌توانند تحت تأثیر “نارسایی ثانویه آدرنال” قرار بگیرد، که در اثر مشکلی در غده هیپوفیز یا در هیپوتالاموس ایجاد می‌شود که هر دو آنها در مرکز مغز واقع شده‌اند. این غدد هورمون‌هایی تولید می‌کنند که به عنوان سوئیچ عمل کرده و می‌توانند تولید هورمون‌ها را در بقیه بدن روشن یا خاموش کنند. یک هورمون هیپوفیز به نام ACTH تولید کورتیزول در غده فوق کلیوی را کنترل می‌کند. اگر سطح ACTH خیلی پایین باشد، غدد آدرنال در حالت خاموش باقی می‌مانند.

یکی دیگر از دلایل نارسایی ثانویه آدرنال استفاده طولانی مدت یا نادرست از هورمون‌های استروئیدی مانند پردنیزون است. علل کمتر شایع این بیماری شامل تومورهای هیپوفیز و آسیب دیدن غده هیپوفیز هنگام عمل یا پرتودرمانی است. همچنین بسیاری از دلایل دیگر نارسایی ثانویه آدرنال وجود دارد، از جمله:

• تومورها
• داروها
• ژنتیک
• آسیب تروماتیک مغز

چه کسی در معرض خطر بیماری آدیسون است؟

اگر ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیماری آدیسون باشید:

• افرادی که سرطان دارند
• استفاده از ضد انعقاد (رقیق کننده خون)
• عفونت‌های مزمن مانند سل دارند
• سابقه برداشتن برداشتن هر بخشی از غده فوق کلیوی
• یک بیماری خود ایمنی مانند دیابت نوع 1 یا بیماری گریوز دارد

به نقل از وبسایت mayoclinic بیماری آدیسون که با نارسایی آدرنال نیز نامیده میشود یک بیماری غیر معمول است که نشانه های این بیماری میتواند به آرامی و در طی چند ماه رخ دهد حتی میتواند به قدری آهسته باشد که افرادی که به آن مبتلا اند در ابتدا علائم را نادیده بگیرند سپس یک استرس یا بیماری علائم را بدتر میکند.

تشخیص بیماری آدیسون

پزشک در مورد تاریخچه پزشکی و علائمی که تجربه کرده‌اید از شما سؤال خواهد کرد. آنها معاینه جسمی را انجام می‌دهند و ممکن است آزمایش‌هایی را انجام داده تا سطح پتاسیم و سدیم شما بررسی شود. پزشک شما همچنین آزمایشات تصویربرداری از ناحیه مورد نظر را تجویز کرده و سطح هورمون را اندازه گیری می‌کند. ارزیابی بیماری آدیسون می‌تواند شامل انجام سی تی اسکن غدد آدرنال باشد تا به دنبال عفونت، سرطان یا خونریزی در غدد فوق کلیوی باشیم. ممکن است آزمایش سل نیز انجام شود، زیرا تا 20٪ موارد این بیماری ناشی از سل است. با این حال، در اکثر مواقع علت آن وجود یک بیماری خود ایمنی است.

قطعی ترین روش برای تشخیص بیماری، اندازه گیری سطح هورمون‌ها در خون قبل و بعد از ترشح ACTH است. ACTH  هورمونی در مغز است که وقتی آزاد می‌شود، به طور معمول باعث آزاد شدن کورتیزول از غدد فوق کلیوی می‌شود. با وجود بیماری آدیسون، که معادل نارسایی اولیه آدرنال است، غدد آدرنال نمی‌تواند به تحریک ACTH پاسخ دهد، در نتیجه سطح کورتیزول کم می‌شوند. اندازه گیری سطح کورتیزول و ACTH می‌تواند به تعیین وجود نارسایی آدرنال کمک کند.

چگونه بیماری آدیسون درمان می شود؟

درمان به آنچه باعث ایجاد شرایط شما ‌شده است، بستگی دارد. پزشک شما داروهایی را تجویز کرده که غدد آدرنال شما را تنظیم می‌کند. پیروی از برنامه درمانی که پزشک برای شما ایجاد کرده است بسیار مهم است. بیماری آدیسون درمان نشده می‌تواند به یک بحران آدیسونی منجر شود. با وجود یک وضعیت تهدیدکننده زندگی به نام بحران آدیسون، پزشک شما ممکن است برای اولین بار داروهایی را برای درمان آن تجویز کند. بحران آدیسون باعث فشار خون پایین، پتاسیم زیاد در خون و پایین آمدن قند خون می‌شود. در ادامه به انواع روش‌های درمانی این بیماری می‌پردازیم:

داروها

برای بهبود سلامتیتان ممکن است نیاز به مصرف ترکیبی از داروهای گلوکوکورتیکوئیدها (داروهایی که التهاب را متوقف می‌کنند) نیاز پیدا کنید. این داروها را معمولاً باید تا آخر عمر مصرف شوند. ممکن است  برای جایگزینی هورمون‌هایی که غده‌های آدرنال ایجاد نمی‌کنند، داروهایی تجویز شود.

مراقبت در منزل

کیت اورژانس که شامل داروهای شما در همه زمان‌ها است، را همیشه همراه خود نگه دارید. از پزشک خود بخواهید نسخه‌ای از داروی کورتیکواستروئید تزریقی را برای موارد اضطراری برای شما بنویسد. همچنین ممکن است شما بخواهید کارت هشدار پزشکی را در کیف پول خود یا به صورت یک دستبند روی مچ خود نگه دارید تا دیگران از وضعیت شما مطلع شوند. همچنین خدمات پرستاری با ارائه انواع مراقبت‌ها بر اساس نیاز بیمار به بهبود بیماری او کمک خواهند کرد.

روشهای درمانی جایگزین

در صورت ابتلا به بیماری آدیسون، مهم است که سطح استرس خود را پایین نگه دارید. وقایع عمده زندگی، مانند فوت یک دوست یا صدمه روحی، می‌تواند سطح استرس شما را بالا ببرد و بر نحوه پاسخ دهی بدن به داروهای خود تأثیر بگذارد. در مورد راه‌های جایگزین برای رفع استرس مانند یوگا و مدیتیشن با پزشک خود صحبت کنید.

درمان بیماری آدیسون تقریباً همیشه کاملاً موفق است. در صورت درمان به موقع و صحیح، افراد مبتلا به بیماری آدیسون می‌توانند زندگی کامل و عادی را در پیش بگیرند. این نکته مهم است که داشتن دستبند هشدار دهنده پزشکی و نگه داشتن مقدار کمی از داروها در محل کار یا مدرسه را جدی بگیرید. حتی مصرف نکردن یک دوز دارو می‌تواند خطرناک باشد. در بیمارانی که مشکوک به بحران آدیسون هستند، ممکن است بلافاصله تزریق سرم نمک، مایعات و هورمون‌های گلوکوکورتیکوئید توسط پزشک تجویز شود. پرستار بیمار در مواقع بحرانی به بیمار کمک می‌کند تا سلامت خود را باز یابد

مطالب مرتبط

تاثیر عوامل محیطی در ابتلا به آلزایمر زودرس

از تشخیص تا درمان سندروم کوشینگ

نارسایی قلبی چیست

ادم ریوی در سالمندان

آشنایی با علائم سنگ کلیه و راهکارهای دفع آن

اسهال حاد در سالمندان عارضه ای کشنده

بیماری های روانی شایع در سالمندان