اختلال شب ادراری کودکان دلالیل گوناگونی با توجه به سن آنها دارد. نگهداری از کودک در سنین مختلف نیازمند داشتن حداقل اطلاعات در خصوص بیماری‌ها یا اختلالات شایع و غیر شايع ویژه دوره سنی او است. اگر به دنبال سن پایانی شب اداری کودکان خود هستید در این مقاله همراه ما باشید.
شب ادراری کودکان تا چه سنی طبیعی است؟
عارضه شب ادراری یک پدیده تصادفی در هنگام خواب در کودکان 2 تا 4 ساله است و در کودکان به معنی از دست دادن کنترل مثانه برای نگه داشتن ادرار در خواب است. به طور کلی، کودکان با رشد، کنترل بیشتری بر مثانه خود پیدا می کنند. شب ادراری مشکلی برای کودکان بالای 3 سال است که نمی توانند مثانه خود را در خواب کنترل کنند و ممکن است در روز یا شب این اتفاق برای آن ها بیفتد.
این مشکل در پسران بیشتر از دخترها دیده می شود و می تواند بسیار گیج کننده باشد! پس صبور باشید. دلایل مختلفی وجود دارد که باعث ایجاد این مشکل در کودکان می شود. به همین دلیل بهتر است ابتدا علت را پیدا کرده و سپس اقدام به درمان کنید.
زمانی که از فرد انتظار می رود مثانه خود را کنترل کند او در رختخواب خود را خیس کرده و هنگامی که با این صحنه روبرو شود برایش بسیار شرم آور است. برای یک کودک تنبل، خیس کردن تخت قبل از هفت سالگی غیرمعمول نیست؛ زیرا کودک هنوز در حال رشد است. والدین باید صبور باشند تا روح شکننده فرزندان خود را از آسیب محافظت کنند. تغییرات سبک زندگی مانند آموزش مناسب و گاهی استفاده از خدمات پزشکی برای درمان این عارضه موفقیت آمیز است.
در کودکان 2 تا 4 ساله، شب ادراری یک اتفاق رایج است، اما جای نگرانی نیست. معمولاً این پدیده با افزایش سن از بین می رود و در صورت تداوم می توان با خدمات پزشکی و مشاوره ویژه این اختلال را بهبود بخشید.
در برخی موارد، خانواده ها با این چالش هایی مانند ترس، مرگ ناگهانی در خانواده و طلاق والدین دست و پنجه نرم می کنند که می تواند منجر به شب ادراری در کودکان شود.
شب ادراری دلایل زیادی دارد و کودک شما معمولاً به دلایل مختلف قادر به کنترل ادرار خود نیست. این دلایل به شرح زیر است:
- اضطراب
- دیابت
- آپنه انسدادی خواب
- مثانه بیش فعال
- رشد فیزیکی کند
- مثانه کوچک
- تاخیر در رشد مثانه
- نقص توجه و بیش فعالی ( ADHD)
- یبوست مداوم و فشار زیاد به مثانه
- عفونت مجاری ادراری
- مشکلات ساختاری در دستگاه ادراری
- ترشح نشدن هورمون ضد ادرار در هنگام خواب در بدن
اعضای خانواده به خصوص والدین ارتباط نزدیکی با فرزندان دارند، بنابراین علاوه بر ایفای نقش آموزشی موثر می تواند دلیلی برای ایجاد چالش یا کاهش مشکل در درمان صحیح باشد. پس اگر فرزند شما چنین مشکلی دارد بهتر است با این موضوع به درستی رفتار شود تا کودک احساس خجالت نکند.
برخی از خانواده ها ممکن است سعی کنند با سرزنش، ضرب و شتم و حتی نادیده گرفتن این مشکل را به حداقل برسانند، در حالی که این امر می تواند باعث استرس و اضطراب زیادی شود و استفاده از خدمات پزشکی را کم بازده کند.
استفاده از مشاوره های پزشکی و روانشناسی برای بهبود این بیماری بسیار موثر است. الگوی خواب به گونه ای است که پس از چند ساعت فرد به خواب عمیق می رود، برخی خانواده ها ترجیح می دهند کودک را به طور متناوب با زنگ ساعت بیدار کنند، اما تعهد جدی به این برنامه ندارند. در حالی که این قانون نامنظم نه تنها نمی تواند موثر باشد، بلکه پیامدهای منفی نیز به همراه دارد.
وقتی کودک بیش از 5 سال سن دارد معمولاً زنگ خطر ترک تختخواب شروع می شود و والدین را نگران می کند. اغلب می توان با آموزش صحیح شب ادراری را در کودکان 2 تا 4 ساله کاهش داد.
کارشناسان از خانواده ها می خواهند که شب ادراری را به عنوان یک فاجعه بزرگ تلقی نکنند، بلکه با ارزیابی دقیق در جلسات مشاوره نسبت به این پدیده آگاهی کسب نمایند.
در برخی موارد، عوامل ژنتیکی دخیل هستند، اگرچه بیماری کلیوی یا مثانه به ندرت می تواند منشا چنین مشکلی برای کودک باشد، ولی در صورت عدم درمان می تواند روح و روان را از بین ببرد.
مشکلات خواب در کودکان 2 تا 4 ساله تنها به خواب آلودگی محدود نمی شود، بلکه پیامدهای گسترده ای دارد که می تواند سال آینده او را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین کودک باید برای مدت طولانی با این مشکل حاد دست و پنجه نرم کند و انگیزه و اعتماد به نفس کم بودن زمان برای انجام کارهای روزمره و تجربه چالش های عظیم در تحصیل، اشتغال و زندگی اجتماعی را هم پشت سر بگذارد.
فراموش نکنید استفاده از خدمات درمانی همیشه موثر است و می توانید شاهد بهبودی کامل از انواع شب ادراری باشید. در برخی موارد ممکن است زمان درمان طولانی باشد، اما مسیر دستیابی به این هدف را نباید با کم حوصلگی سخت تر کرد.
شب ادراری چیست؟
شب ادراري با نام‌های متفاوتي چون (خواب ادراري، شب میزی) اختلالی در کودکان است که موجب بی‌اختیاری ادراري ناخودآگاه (اغلب شبانه) در کودکان میشود. نکته‌ای که در این مورد اهمیت دارد این است که والدین يا پرستار کودک در منزل بداند این مسئله در مقایسه کودک با هم‌سن وسالان خود بررسي میشود؛ یعنی مسئله شب ادراري خارج از سنی است که همه کودکان ناخودآگاه ادرار می‌کنند و در بعضی از کودکان اتفاق می‌افتد.
انواع شب ادراري
شب ادراري اولیه از زمان تولد تا حدود چهار سالگی ادامه دارد.
شب ادراري ثانویه بعد از مدتی توقف این مسئله و کنترل کودک بر ادرار شبانه خود دوباره دیده میشود.
مدت زمان شب ادراری
پرستار کودک در منزل گاهی با مشاهده بستر کودکی که پس از بیداری خیس شده است رفتارهای نادرستی از خود نشان می‌دهد. اولین دانشی که پرستار کودک سنین تولد تا هفت سالگی باید داشته باشد این است که در مواقع چنین اتفاقاتی چگونه رفتار کند.
بسیاری از ما تجربه شب ادراري کودکان را داشته‌ایم. این نشان دهنده درجه شيوع این مشکل در کودکان است در واقع اغلب خانواده‌ها در مقاطعی با آن درگیر بوده‌اند اما نکته حائز اهمیت این است که شب ادراري کودک تا چه زمانی ادامه پیدا کند و اصولاً دلایل و ریشه‌های آن شناخته شود چرا که گاهی می‌تواند نشانه بیماری‌های جدی جسمی و روحی در فرزند ما باشد.
وظیفه مراقب کودک يا پرستار کودک در منزل این است که با در نظر گرفتن احتمال علت‌های جدی جسمی یا روحی کودک را تحت نظر داشته باشد.
یک کودک ممکن است هر شب دچار شب ادراري شود و کودک دیگر چند بار یا دو بار در هفته و یا حتی به فاصله چند هفته و این موضوع در کودکان متفاوت است. منتها پرستار کودک در منزل باید توجه داشته باشد که به صرف اتفاق افتادن در موارد معدود نمی‌توان گفت که کودک شب ادراری دارد بلکه تداوم حداقل سه هفته‌ای آن (چند بار در طول هفته یا کمتر) مهم است؛ یعنی کودک باید دست کم سه هفته متوالی هر هفته دست کم دو بار این علائم خیس کردن بستر را از خود نشان دهد.
سن پایان شب ادراری کودکان
سن مخصوصی برای پایان شب ادراري وجود ندارد چرا که گاهی این مسئله حتی تا دوران بزرگ‌سالی گریبان گیر فرد می‌ماند. آمارها نشان می‌دهد یک تا دو درصد نوجوانان پانزده ساله و یک تا پنج درصد افراد سالمند هم دچار شب ادراري هستند.
اما به طور عادی باید تا سن هفت سالگی بهبود یابد و کودک دیگر دچار شب اداری نشود. کودک چهار ساله قادر است کاملاً بر مثانه خود کنترل داشته باشد. عموماً مدت بهبود شب ادراري در پسران طولانی‌تر است.
چه زمانی باید برای شب ادراری کودکان اقدام کرد؟
این شرایط معمولا پدر و مادر را نگران و آرامش زندگی خانوادگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همانطور که گفته شد این مسئله بین کودکان تا سن 7 سالگی طبیعی است. اما هر زمان احساس کردید که این مشکل می‌تواند ریشه در مشکلات جسمی و روحی دیگری داشته باشد، بهتر است به پزشک اطفال مراجعه کنید. درمان و آموزش، جایگزین مناسب با متهم کردن کودک به تنبلی او است. سرزنش، تنبیه و رفتار مناسب والدین می‌تواند باعث ماندگاری این مشکل و رفتار مناسب باعث رغبت به درمان و همراهی با والدین شود.
دلایل شب ادراری در کودکان
عوامل مختلفی برای شب ادراري شناسایی شده‌اند که البته بیشتر آنها در صورتی که کودک، زیر هفت سال سن داشته باشد دارای اهمیت چندانی نیستند و نیاز به پیگیری پزشکی ندارند.
آیا مشکلات هورمونی موجب شب ادراری کودک میشود؟
- هورمونی به نام «وازوپرسین» در مثانه وجود دارد که اصولاً وظیفه آن کنترل ادرار در فرد است در بعضی کودکان کمبود این نوع هورمون عامل بی‌اختیاری ادرار است.
- مشکل تأخیر رشد سیستم عصبی مرکزی که باعث میشود کودک متوجه خروج ادرار نشود و در طول زمان با بلوغ سیستم مرکزی عصبی خود به خود رفع میشود.
- ژنتیک خیلی وقت‌ها مشکل شب ادراري در کودک را بزرگ‌سالان او از جمله پدر و مادر وی نیز در دوران کودکی خود و نزدیک به همان سنی که مشکل در فرزندشان وجود دارد تجربه کرده‌اند. پس شب ادراری می‌تواند ریشه ارثی داشته باشد.
- خواب سنگین که مغز قابلیت تشخیص موقعیت خروج ادرار را ندارد.
- تغذیه مسلماً مصرف برخی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها باعث افزایش حجم ادرار کودک میشود که اغلب خانواده‌ها شايد گاهی به اشتباه این موضوع را «علت اصلی» شب ادراری کودک خود بدانند؛ اما به هر شکل در اینجا پرستار کودک در منزل نباید کودک را از خوردن یا آشامیدن مایعات به صرف شب ادراري منع کند. بلکه همین که کودک در ساعات نزدیک به خواب از نوشیدن این مایعات خودداری کند کافی ست.
- وقفه تنفسی یا همان آپنه خواب، در کودکانی که خرو پف می‌کنند رخ می‌دهد. در این کودکان در هنگام خواب، وقفه‌هایی بین نفس کشیدن ایجاد میشود؛ که منجر به از بین رفتن تعادل شیمیایی در مغز و در نهایت بروز شب ادراری میشود.
- عفونت مثانه که در موارد جدی‌تر یعنی در مورد ثانویه اهمیت دارد.
- در صورت ابتلا به عفونت مثانه شاهد علائمی مانند ناتوانی در کنترل ادرار (در شب و روز)، درد هنگام ادرار، ادرار قرمز یا صورتی و … در فرزند خود خواهید بود.
- دیابت و حتی حساسيت آلرژيک هم از دیگر عوامل قابل ذکر است.
- به دلیل سبک زندگی امروزی، تعداد کودکان مبتلا به دیابت درحال افزایش است. احساس ضعف دائمی، بد خوابی یا خوابیدن زیاد، بی حالی و… در کنار خیس کردن رختخواب در شب از علائم ابتلا به دیابت هستند.
اما در کنار این‌ها در موارد بسیاری مشکل شب ادراري ریشه در روح و روان کودک ما دارد.
شب ادراري کودکان و عوامل روحی
در حالی که در گذشته پزشکانی چون ابوعلی سینا علت اصلی شب ادراري را سنگين بودن خواب کودک دانسته‌اند امروزه اغلب پژوهش‌ها و نظریات به تأثیر مهم عوامل روحی، انگیزشی و هیجانی در بروز مشکل شب ادراري (باز هم تأکید میشود به عنوان یکی از عوامل اصلی) در کودک اشاره می‌کند.
کمبود اعتماد به نفس در کودک، استرس و اضطراب پنهان و آشکار کودک، مشکلات خانوادگی، تغییر ساعات خواب و… که خود می‌تواند معلول عوامل مختلفی همچون طلاق والدین، نگهداری کودک و… باشد.
مراقب یا پرستار کودک در منزل در درجه نخست باید علت اصلي شب ادراري کودک را بداند که طبعاً مراجعه به پزشک و انجام يک سری آزمایشات و همچنین مراجعه کودک به مشاور راهگشا خواهد بود. در این موارد پس از بررسی در مواردی که علت شب ادراري کودک استرس است. پرستار کودک در منزل باید تلاش کند در نگهداری از کودک تغییرات جدی اعمال کرده و محیط و بستر آرامش بخش تری برای کودک فراهم کند. از آرامش در رنگ و شکل فضای داخلی اتاقی که کودک در آن می‌خوابد و نور مناسب گرفته تا نوع برخورد خود با کودک.
تشویق‌های مراقب کودک در کاهش شب ادراري بسیار مؤثر است.
شماتت پی در پی کودک، محکوم کردن او به بی‌توجهی، نادانی، مقایسه بی مورد با هم‌سن و سالان بخصوص در این مورد، اغلب نتیجه‌ای جز سرخوردگی، کاهش اعتماد به نفس در او ندارد و اگر کودکی دچار شب ادراري بود قطعاً باید در این‌گونه موارد نیز مراقبت بيشتري از او شده و از روش‌های افزایش اعتماد به نفس بهره برده شود.
نگهداری از کودک در دوران شب ادراری
- آنچه نباید پرستار کودک در منزل را نگران کند مشکلات شب ادراري در دوره اولیه است.
- سیاری از موارد اختلال شب ادراري اولیه با بزرگ‌تر شدن کودک و رشد سیستم عصبی یا کنترل او بر مثانه خود حل میشود.
- با توجه به اینکه محیط نا آرام و مشکلات عاطفی تاثیر زیادی بر مشکل کودک دارند، سعی شود محیطی آرام و به دور از استرس برای او فراهم شود.
- در خصوص مشکلات هورمونی درمان آنالوگ‌های هورموني و درمان آنتی¬کولينرژيکي و گذشت زمان و بزرگ‌تر شدن کودک می‌تواند مؤثر واقع شود.
- نخوردن مایعات کافئین دار چون قهوه و یا مایعاتي چون شیر و… در ساعات خواب کودک می‌تواند در مواقعی راهگشا باشد.
- بعضی تمرینات تقويت مثانه می‌تواند انجام شود. پس از هر مرتبه خشک بیدار شدن کودک اتفاق بيفتد.
در این‌گونه موارد نگهداری از کودک در ساعات قبل از خواب اهمیت بیشتری میابد علاوه بر اینکه، تغذیه او و نوشیدنی‌ها کنترل میشود، پرستار کودک در منزل از روش‌های چون تشویق به زود خوابیدن، قصه‌گویی و مهم‌تر از همه دادن اطلاعاتی درباره مشکل به خود کودک نتیجه خوبی می‌گیرد. مثلاً صحبت درباره اینکه این اتفاق برای بسیاری از هم‌سن وسالان و دوستان او هم می‌افتد و طبیعی است یا اینکه تا چه سنی کاملاً خوب خواهد شد به آرامش کودک تا حد زیادی کمک می‌کند.
پرستار کودک در منزل همچنین وظیفه دارد بستر مناسب با سطح نرم تا حد امکان ضد آب و پتوی سبکی را برای او فراهم کند چرا که سنگینی پتو و يا بستر ناراحت خود عامل سنگینی یا اختلال رواني کودک دچار شب ادراري خواهد بود.
توانبخشی کف لگن برای درمان شب ادراری
در قسمت کف لگن مانند سایر قسمت‌های بدن چندین عضله وجود دارد. زمانی که این عضلات به درستی کار نکنند، یعنی ضعیف یا سفت و منقبض شوند، مشکلاتی در دفع ادرار و مدفوع به وجود خواهند آورد. زمانی که مشکل نگه‌داشتن ادرار فرزندتان مربوط به مشکلات لگنی و ماهیچه‌های ناحیه لگن باشد؛ پزشک در حضور پدر و مادر و از روی لباس معاینه و درمان دستی را انجام می‌دهد. او همچنین برای رفع این مشکل از بازآموزی مثانه، بازآموزی عضلات کف لگن، تغییر رژیم غذایی و … بهره می‌گیرد.
درمان شب ادراری با نسخه‌های خانگی
با وجود اینکه درصورت مشکلات غیر طبیعی ادرار بهتر است ریشه‌یابی صورت گیرد و به یافتن علت پرداخته شود؛ اما بعضی از راهکار‌های پیشنهاد شده توسط متخصصان طب سنتی می‌تواند مشکل کودک را حل کند. ماساژ زیر شکم کودک با روغن زیتون، مصرف قره قروت، دارچین، مصرف عسل قبل از خواب نمونه‌ای راه‌های درمان خانگی شب ادراری در کودکان هستند.
آیا دارویی برای درمان شب ادراری کودکان وجود دارد؟
دارو درمانی یکی دیگر از روش‌هایی است که پزشک ممکن است برای درمان این اختلال در نظر بگیرد. دلیل تجویز دارو می‌تواند به دلایل مختلف باشد. مثلا زمانی که پزشک تشخیص دهد؛ دلیل مشکل کودک، عفونت ادرار است؛ از آنتی بیوتیک‌ها برای درمان او استفاده می‌کند. گاهی نیز برای کاهش تولید ادرار توسط کلیه، از دسموپرسین استفاده میشود. توجه داشته باشید استفاده خودسرانه دارو با عوارض و مشکلاتی برای کودک همراه است و دارو حتما باید توسط پزشک تجویز شود.
قیمت پرستار کودک در منزل
با توجه به حساسیت موضوع نگهداری از کودک و به ویژه در موارد بیماری یا اختلال، انتخاب یک پرستار کودک خوب و آگاه ضروری است. قیمت پرستار کودک در منزل تعرفه مشخصی دارد که هر ساله توسط دستگاه‌های ذی‌ربط تعیین میشود.
این مبلغ بسته به ساعات کاری پرستار و وظایف او می‌تواند متغیر باشد. استخدام پرستار کودک در منزل از طریق مؤسسات پرستاری به دلیل سخت‌گیری در انتخاب پرستار و آگاهی دادن به شما در خصوص پرستار مناسب کودکتان بهترین گزینه ممکن می‌تواند باشد. این مؤسسات از وظايف مشخص، به اضافه خدمات اضافه‌ای که پرستار شما باید انجام دهد اطلاع کافی دارند و عموماً از پرستاران با سابقه و با دانش بهره می‌برند. قیمت پرستار کودک در منزل با توجه به میزان خدماتي که از او می‌خواهید افزایش ميابد اما برای کاهش آن می‌توان راه‌هایی اندیشید از جمله اینکه پرستاری نزدیک به محل زندگی خود استخدام کنید.
با همراهی آسانیسم، نگران شب ادراری کودکتان نباشید!
مشکلات خیس کردن رختواب در کودکان، علاوه بر ایجاد نگرانی در والدین، باعث ایجاد مشکلاتی مثل خجالت زدگی و اضطراب در کودک میشود. در این شرایط همراهی و مراقبت از کودک توسط یک فرد با تجربه و آگاه می‌تواند علاوه بر کاستن از نگرانی پدر و مادر، کودک را، در درمان همراه کند. آسانیسم با همکاری پرستاران و پزشکان با تجربه می‌تواند به شما در تشخیص علت شب ادراری، و درمان آن در منزل کمک کند. برای ثبت سفارش کافی است با شماره 02191304433 تماس حاصل فرمایید.
دیدگاه‌ها