به دلیل شیوع کرونا امروز همه ما تجربه های جسمی و روانی جدیدی را لمس کرده ایم و هر کدام از آن ها به نوعی زندگیمان را تحت تاثیر قرار داده است. در این مقاله میخواهیم به راهکار های مؤثری برای پیشگیری و مراقبت از سلامت جسمی و روانی خود و به خصوص افراد آسیب پذیر مانند کودکان، سالمندان و بانوان شیرده در برابر این بحران بپردازیم.
استرس و کرونا
در این دوران با شنیدن شایعات و اخبار غلط بسیاری از افراد دچار استرس میشوند. ما کلمه استرس را به دو معنای متفاوت به کار میبریم. گاهی استرس ناشی از فشار بیرونی است، به عنوان مثال وقتی که به فردی می گوییم به من فشار وارد نکن و گاهی استرس به پاسخ بدنمان اشاره میکند.
تجربه استرس اتفاق بدی نیست اما این را باید بدانیم که اگر بیش از حد تحمل باشد و ما به صورت دائم در معرض آن باشیم مشکل آفرین است. استرس میتواند بر ایمنی و نوع عملکردمان تاثیر بگذارد. در بدن ما گلوکوکورتیکوئیدها هورمونهایی هستند که از غده فوق کلیه ترشح می شوند و در واکنش به استرس سیستم ایمنی را مهار میکنند. به این ترتیب استرس از طریق واکنش های هورمونی باعث آزاد کردن برخی هورمونهای دیگر در بدن، مثل گلوکوکوتیکوئیدها میشود و سطح ایمنی را کاهش میدهد.
استرس علاوه بر مشکلات روحی منجر به ایجاد برخی از واکنشهای جسمی نیز میشود. در کسی که استرس دارد، کاتکولامین و نورآدرنالین و دوپامین که از هورمونهای جنگ و گریز محسوب میشوند، در خون آزاد میشوند که نمونه های بدنی آن به صورت زخم معده، سردردهای میگرنی و افزایش فشار خون دیده خواهد شد. این نکته حائز اهمیت است که برای مقابله و پیشگیری از کرونا باید از سیستم ایمنی سالمی برخوردار باشیم.
برای غلبه بر این استرس ابتدا باید اطلاعات خود را از منابع معتبر بالا ببریم و به شایعاتی که در فضای مجازی منتشر شده است توجه نکنیم. با کسانی که به آنها اعتماد دارید یا با مشاور صحبت کنید. سبک زندگی سالم داشته باشید. از رژیم غذایی مناسب، خواب کافی، ورزش، و ارتباط اجتماعی با دوستان و خانواده خود غافل نشوید. همچنین برای غلبه بر استرس خود از الکل، سیگارکشیدن یا مواد مخدر استفاده نکنید. اگر از چیزی نگران هستید درباره ی آن با افراد آگاه و متخصص صحبت کنید.
سلامت روان کودکان در بحران
کودکان مثل بزرگسالان و حتی بیشتر از آنها تحت تاثیر بحران و استرس قرار می گیرند، کودکان ممکن است با توجه به سنشان واکنش های مختلفی داشته باشند. به عنوان مثال به دنبال مقصر بگردند، خطرات را بزرگنمایی کرده و یا اینکه خطرات را انکار کنند. در شرایط پراضطراب این امکان وجود خواهد داشت که کودکان از مواقع دیگر بیشتر به والدین خود بچسبند، استرس داشته و آرام و قرار نداشته باشند. در این شرایط با کودکان خود مدارا کنید مثلا اگر از تنها خوابیدن اجتناب کرده موقع خوابیدن در کنار آنها باشید.
والدین یا پرستار کودک در شرایط بحرانی و پر تنش ابتدا باید استرس خود را مدیریت کنند. سعی کنید بر ترس هایتان مسلط باشید. هرچند لزومی ندارد نگرانی های خود را از کودکان پنهان کنید. اگر کودکتان متوجه اضطراب و استرس شما شد، علت نگرانی و استرس خود را به زبان ساده با او در میان بگذارید و سعی نکنید به آنها دروغ بگویید و پنهان کاری کنید زیرا این کارها منجر به صلب اعتماد آنها از شما می شوند. ابتدا دانستهها و نگرانی های کودک خود را درباره بحران بپرسید (اینکه چه چیزهایی نگرانش می کند و ترس هایش در مورد این بحران چیست). از سرزنش کردن و شماتت گروه یا ملت خاصی از انسان ها به عنوان مقصر این همه گیری خصوصا نزد کودکان بپرهیزید. این کار به بهبود شرایط هیچ کمکی نخواهد کرد.
کودک را تشویق کنید که در مورد اتفاقها و ترسهایش صحبت کند و شما با صبر و حوصله به آنها گوش دهید. به او بگویید که تجربه احساسات مختلف مانند ترس در این شرایط طبیعی است. به کودکان باز زبانی ساده و قابل فهم اطلاعات درست بدهید. از کلماتی استفاده کنید که اهمیت موضوع را نشان می دهد ولی باعث ایجاد ترس و اضطراب آنها نمی شود. به عنوان مثال به آن ها بگویید “احتمال ابتلا به یک بیماری شبیه سرماخوردگی وجود دارد و بعضی افراد بیماریهای شدیدتری را می گیرند، پس لازم است مراقبت کنیم و به توصیه های لازم مثل ماندن در خانه عمل کنیم تا مریض نشویم. اما کودک را نترسانید. مثلا نگویید “این اوضاع خیلی خطرناک و وحشتناک است و امکان دارد که همه بمیرند”
در این شرایط بحرانی هرقدر فرزندتان کم سن تر باشد باید بیشتر به او توجه کرده و به او آرامش و اطمینان خاطر بیشتری بدهید. به کودکتان بگویید که او را تنها نمی گذارید و همیشه مراقب او خواهید بود و از او حمایت می کنید. همچنین به او آگاهی بدهید که در صورتی که مریض بشویم افراد مهربان و توانمندی مانند پزشکان و پرستاران و سایر کادر درمان به ما کمک می کنند.
راهکارهای پیشگیری از ابتلا به بیماری را متناسب با سن کودک به او یاد دهید. مثلا میتوانید نحوه شستن دست یا عطسه و سرفه را از طریق بازی و کارهای سرگرم کننده به او آموزش دهید. تا حد ممکن اخبار را در حضور کودکانتان دنبال نکنید. سعی کنید مواجهه کودک با اخبار و صحنه های دل خراش را تا حد امکان محدود کنید. نیازی نیست تمام جزئیات مثل مرگ و میر ناشی از کرونا را به او بگویید.
متناسب با سن کودک، راه های ساده برای کاهش نشانه های اضطراب به او یاد بدهید:
- تنفس آهسته و عمیق را با مثال پر و خالی شدن بادکنک به او یاد بدهید.
- به کودک گفته مثل یک عروسک پارچه ای خودش را شل کند.
- موسیقی ای آرامش بخش گوش کند یا مشغول بازی شود.
- تا حد ممکن، نظم برنامه های روزمره کودک مانند غذا، خواب و بازی را حفظ کنید.
بازی باعث منحرف کردن توجه کودکان از استرس و اضطراب شده و به آنها آرامش می دهد. اما منظور از بازی، بازی های فیزیکی می باشد زیرا بازیهای کامپوتری در دراز مدت اثرات جبران ناپذیر و مخربی را برای فرزندانتان به دنبال دارد.
اگر یکی از نزدیکان به دلیل بیماری کرونا مجبور به بستری یا قرنطینه شد، دیگر اعضای خانواده یا پرستار کودک در منزل با اطمینان بخشی برای کودک توضیح دهند که او حالش خوب نیست و باید در بیمارستان بستری شود تا دکتر ها به او کمک کرده تا حالش بهتر شود. در شرایط بحران واسترس شیوع و ابتلا کرونا و قرنطینه وبستری شدن با کودک تماس تلفنی و ویدئویی داشته باشید. به آنها اطمینان داده که همه چیز مرتب است و نگذاشته دچار استرس شوند.
کرونا در بارداری و شیردهی
بطور کلی در دوران بارداری بدن دچار تغییرات ایمنی می گردد و این می تواند زنان باردار را نسبت به بیماریهای ویروسی از جمله ویروس کرونا کووید-19 حساس تر سازد. اگر باردار هستید باید تمام نکات پیشگیری از کووید-19 عمومی مثل شستن مرتب دست ها، ماندن در منزل و دوری از افرادی که ممکن است بیمار و ناقل ویروس کرونا بوده را رعایت کنید.
انتقال کرونا در دوران بارداری به مادران، جنین یا نوزادان پس زایمان
آیا مادران باردار منتقل کننده ویروس کرونا کووید-19 از رحم به جنین یا نوزاد هستند؟ بر اساس اطلاعات محدود موجود، هیچ کدام از نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به کورونا، در داخل رحم و دوران جنینی دچار بیماری کورونا نشدند و ویروس در مایع آمنیوتیک و یا شیر مادر دیده نشده است.
خطر شیردهی مادران مبتلا به ویروس کرونا به کودکان
آیا مادر مبتلا به کرونا در زمان شیردهی برای کودک شیرخوارش خطرساز است؟ در مطالعات محدود انجام شده، ویروس در شیر مادران آلوده به ویروس کووید-19دیده نشده است. شیر مادر بهترین غذا برای اکثر شیر خواران است. تصمیم گیری در مورد شیردهی و چگونگی شروع یا ادامه آن در مادران مبتلا یا مشکوک به کرونا باید توسط مادر و با مشورت کادر درمانی و خانواده انجام شود.
شیردهی برای مادران مبتلا یا مشکوک به عفونت کووید-19
در موارد مشابه بیماریهای ویروسی مثل آنفولانزا، بعد از رعایت کامل نکات پیشگیرانه برای جلوگیری از انتقال ویروس به کودک، شیردهی از طریق سینه و یا شیر دوشیده شده میتواند ادامه یابد. کودک در این موارد میتواند از تداوم شیردهی مستقیم (و دریافت آنتی بادی های مادر) سود ببرد.
از آنجا که هنوز مهمترین راه انتقال ویروس کرونا از طریق قطرات تنفسی است، رعایت نکات ایمنی ضروری است. شستن کامل دستها قبل از دست زدن به شیرخوار و در صورت امکان زدن ماسک حین شیردهی از سینه توصیه میشود. اگر شیر مادر به صورت دستی یا الکترونیکی دوشیده می شود مادر باید قبل از دست زدن به پمپ یا اجزا شیشه، دستهایش را بشوید و دستورالعملهای کلی مربوط به بهداشت و تمیز نگه داشتن پمپ را پس از هربار استفاده رعایت کند سپس در صورت امکان بهتر است فرد سالمی، شیر دوشیده شده را به شیرخوار بدهد.
چطور از سالمندان در برابر کرونا محافظت کنیم؟
سالمندان از دیگر افراد آسیب پذیر جوامع هستند. با توجه به دسترسی کم یا هیچ این افراد و عزیزانمان به اینترنت و با بروز بیماری و ویروس کرونا، می بایست با اطلاعات درست سطح آگاهی شان را برای پیشگیری و خود مراقبتی سالمندان افزایش دهیم. این روزها که همواره خبر شیوع کرونا در حال انتشار است، اضطراب و استرس را در سالمندان تشدید می کند. با صبوری به صحبت های آنها خوب گوش داده و فرصت دهید صحبتشان را تمام کنند. به آنها گفته دیدار کمتر برای مراقبت و پیشگیری است.
بیکاری و بی تحرکی در طول روز می تواند منجر به بیخوابی در طول شب شده که توصیه به سالمندان محدود کردن خواب روز است. همچنین قدم زدن در منزل یا در صورت دسترسی در حیاط یا خانه ورزش و نرمش پیشنهاد میشود.
تنهایی یکی از مشکلات سالمندی برای خیلی از افراد میباشد پس با آنها بیشتر از قبل تماس تلفنی داشته باشید حتی اگر پرستار سالمند در منزل آنان را همراهی کند. برای آنها فایل های صوتی و تصویری سرگرم کننده و عکسها و فیلم های صوتی خانوادگی بفرستید.
اقدامات پیشگیری از کرونا برای مراقبت از سالمندان
- ماسک، دستکش، محلول‌های ضدعفونی حاوی الکل ۷۰ درصد در اختیار عضو سالمند یا پرستار در منزل قرار دهید.
- در صورت سابقه ابتلا فرد سالمند به بیماریهای زمینه‌ای مانند دیابت، بیماریهای قلبی – عروقی، تنفسی و نقص ایمنی از خروج ایشان از منزل جلوگیری نمائید.
- اشیاء و سطوح در تماس منزل را مکررا با محلول نیم درصد آب ژاول (وایتکس رقیق شده ۱ به 10 با آب) ضدعفونی کنید.
- در شرایط اضطراری خارج از خانه مراقب باشید سالمندان از گرفتن اشیاء مجاور برای کنترل خود، پرهیز کنند.
- به هیچ وجه عضو سالمند را به مکان‌های پر ازدحام نبرید.
- هرگز از وسایل حمل ونقل عمومی برای فرد سالمند استفاده نکنید.
- خرید و تهیه مایحتاج و امور روزمره خارج منزل خود را به فرد دیگری غیر از عضو سالمند بسپارید.
- ترجیحا غذاهای پخته شده کامل برای سالمندان تهیه شود.
- در طول همه‌گیری از هرگونه مسافرت سالمندان خودداری کنید.
- از هرگونه پذیرش مهمان و مهمانی رفتن برای حفظ سلامت اعضای سالمند در منزل خودداری کنید.
- سجاده، چادر نماز، مهر و تسبیح شخصی برای افراد سالمند اختصاص دهید.
دیدگاه‌ها