در سنین پیری، بیماری‌های زیادی ممکن است گریبان‌گیر سالمندان و افراد سالخورده شود. یکی از این بیماری‌ها، پارکینسون است و علاوه بر چالش‌هایی که برای خود سالمند ایجاد می‌کند، برای خانواده او نیز مشکل‌ساز می‌شود. هنگام ابتلا به پارکینسون، سالمند، لرزش اندام، سفتی عضلات، ناتوانی در حفظ تعادل و… را تجربه خواهد کرد. این بیماری حالتی پیش‌رونده دارد و درصورتی که کنترل نشود، باعث بروز علائم بیش‌تر خواهد شد. اگر شما هم در منزل سالمندی دارید که مبتلا به پارکینسون و علائم آن است، می‌توانید با استخدام پرستار سالمند، به او در مقابله با بیماری کمک کنید. در ادامه به بررسی ورزش‌هایی که می‌تواند برای سالمند مفید باشد می‌پردازیم.
پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون نوعی اختلال مغزی است که با علائمی همچون سفتی بدن، لرزش اندام‌ها، مشکلات راه رفتن و عدم تعادل بروز می‌کند. علائم این بیماری به تدریج خود را نشان می‌دهند و درصورتی که درمان نشوند، بیماری پیشرفت کرده و علائم آن افزایش می‌یابد. به‌گونه‌ای که در حالت‌های پیشرفته بیماری، فرد مشکلات خواب، مشکلات حافظه، خستگی، افسردگی و تغییرات ذهنی و رفتاری را تجربه خواهد کرد. این بیماری در بین افراد سالخورده و سالمند شایع است و از هر 100 نفر با سن بالای 60 سال یک نفر دچار پارکینسون می‌شود.
علت ابتلا به پارکینسون
اگر بخواهیم بیماری پارکیسنون را بهتر بشناسیم و با آن مقابله کنیم، بد نیست علت ابتلا به آن را بدانیم. پارکیسنون زمانی اتفاق می‌افتد که عصب‌ها در ناحیه ای از مغز که وظیفه کنترل حرکات بدن را برعهده دارد می‌میرند. در بدن افراد معمولی، سلول‌های عصبی ماده‌ای شیمیایی به نام دوپامین تولید می‌کند که وظیفه انتقال اطلاعات و کنترل اندام‌های کنترلی را بر عهده دارد؛ اما در افراد مبتلا به پارکینسون، با مرگ و یا اختلال در این سلول‌ها، دوپامین کم‌تری تولید شده و شاهد مشکلات حرکتی و علائم پارکینسون در سالمندان خواهیم بود. در بیماران مبتلا به پارکیسنون معمولا پایانه‌های نوراپی نفرین نیز از بین می‌رود. از بین رفتن این پایانه‌های عصبی در افراد باعث بروز یکسری علائم غیر حرکتی می‌شود. این علائم شامل فشارخون نامنظم، خستگی،کاهش حرکات دستگاه گوارش، افت ناگهانی فشار خون و موارد این چنینی است.
فواید ورزش برای درمان سالمند مبتلا به پارکینسون
یکی از راهکار‌هایی که برای به حداقل رساندن علائم پارکینسون توصیه می‌شود، ورزش است. محققان اثبات کرده‌اند که ورزش از چند جنبه به کنترل علائم این بیماری کمک می‌کند. هنگام ورزش کردن دو تغییر عصبی خاص در بدن اتفاق می‌افتد، که گمان می‌رود تاثیرگذاری بر کاهش علائم پارکینسون ناشی از این دو تغییر عصبی است.
- با ورزش کردن میزان دوپامین در بدن افزایش می‌یابد. دوپامین در کاهش احساس درد و خلق و خوی بیمار تاثیر می‌گذارد.
- دومین عامل تاثیرگذار بر بیماری پارکینسون پس از ورزش کردن، تغییر در مخطط قشری است که حرکات ارادی را کنترل می‌کند. این دو تغییر باعث بهبود یافتن تعادل، کاهش خطر سقوط، افزایش کیفیت راه رفتن، افزایش عملکرد شناختی، کاهش اختلالات خواب و افزایش کیفیت زندگی می‌شود.
تاثیر پیاده‌روی بر پارکینسون
به تازگی در مجله Neurology نتایجی از تاثیرات پیاده‌روی بر پارکینسون منتشر شد. در تحقیقات انجام شده در این باره، 60 بیمار مبتلا به پارکینسون، که به مدت 6 ماه که در هفته حداقل سه بار و به مدت 45 دقیقه ورزش می‌کردند، مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد با سرعت2.9 مایل در ساعت و با 47 درصد ماکزیمیم ضربان قبل خود فعالیت داشتند. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که پیاده‌روی سریع باعث بهبود عملکرد حرکتی و خلق و خو تا 15 درصد، افزایش سرعت راه رفتن و تناسب اندام تا 7درصد، کاهش خستگی تا 14 درصد و افزایش توجه تا 14 درصد می‌شود.
پیاده‌روی با تقویت و هماهنگی قسمت‌های زیر به کاهش علائم پارکینسون کمک می‌کند
- تقویت عضلات تنه
- گردش خون در پاها
- تقویت عضلات پاها و ران‌ها
- تقویت عضلات مرکزی، پایین کمر و ستون فقرات
ورزشهای آبی مناسب برای سالمندان مبتلا به پارکینسون
یکی از راه‌های کاهش علائم پارکینسون، انجام ورزشهای آبی است؛ پس اگر سالمند شما از مشکلاتی نظیر عدم تعادل رنج می‌برد، استخر، سونا و جکوزی می‌تواند برایش موثر باشد. هنگامی که بدن در آب شناور می‌شود، آب تاثیرات خود را بر بدن گذاشته و فشار بر استخوان‌ها و مفصل کاهش می‌یابد. از طرفی با قرار گرفتن در معرض آب گرم، گردش خون افزایش می‌یابد؛ بدین ترتیب ماهیچه‌هایی که در اثر بیماری ضعیف شده‌اند تحریک شده و عملکرد بهتری خواهند داشت. شنا، پیاده‌روی روی آب، ایروبیک و ورزشهای این چنینی در آب باعث تقویت عضلات، افزایش تعادل و در نهایت کاهش علائم بیماری پارکیسنون می‌شود. همچنین می‌توانید از وسایل کمکی در آب، جهت انجام ورزش سالمندان بهره بگیرید.
انجام ورزش های قدرتی
در سالمندان از بین رفتن عضلات می‌تواند مشکل ساز شود؛ پس بهتر است قبل از وقوع این اتفاق، از روش‌های گوناگون مثل تغذیه و فعالیت بدنی برای پیشگیری از آن استفاده شود. یکی از این روش‌ها انجام ورزشهای قدرتی است. بدنسازی، وزنه برداری و ورزشهای مشابه به بدن کمک می‌کند تا توده عضلانی مورد نیاز برای تعادل و هماهنگی را حفظ کند. شما می‌توانید با یک برنامه ورزشی مناسب، گروه اصلی ماهیچه‌هایی که در هماهنگی بدن موثر هستند را هدف قرار داده و به افزایش انعطاف پذیری و دامنه حرکتی بدن سالمند کمک کنید. انجام ورزشهای قدرتی معمولا به وسایل خاصی احتیاج ندارد و سالمند می‌تواند حتی از بطری‌های پرشده از شن و ماسه برای انجام این کار کمک بگیرد. حتی فرقی نمی‌کند که بیمار در کدام مرحله از بیماری به سر می‌برد و در مراحل پیشرفته بیماری نیز می‌تواند به کمک یک مراقب حرفه‌ای، از مزایای ورزش برخوردار شود. اگر عزیزان سالمند شما از بیماری دیگری نیز رنج می‌برد، بهتر است برای انتخاب و تنظیم ورزش روزانه از یک پزشک متخصص کمک بگیرید.
ورزشهای تعادلی مناسب برای سالمندان مبتلا به پارکینسون
یکی از مشکلات مهم سالمندان مبتلا به پارکینسون، ناتوانی در حفظ تعادل است. در این شرایط انجام ورزش‌هایی که به حفظ تعادل در آنها کمک می‌کند می‌تواند بسیار مفید باشد. انجمن بیماری‌های پارکینسون آمریکا، دراین‌باره توصیه می‌کنند که سالمندان را حداقل 2 تا 3 روز در هفته به انجام ورزشهای تعادلی تشویق کنید. بهتر است انجام این تمرینات در هر مرتبه بین 20 تا 30 دقیقه طول بکشد.
درمان پارکینسون در سالمندان با استفاده از یوگا
یوگا ورزشی است که امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده است. این ورزش می‌تواند برای سالمندان مبتلا به پارکینسون نیز مفید باشد. در ورزش یوگا می‌توان ماهیچه‌های این بیماران را مورد هدف قرار داده و به افزایش هماهنگی بدن بیمار کمک کرد. یوگا برای بیمارانی که در مرحله‌های پیشرفته بیماری به سر می‌برند یا به بیماری‌های دیگری نیز مبتلا هستند بسیار مفید است؛ چراکه حرکات در این ورزش کنترل شده است و تحریک عضلات به شکل ایمن و به دور از استرس و خطرات احتمالی انجام می‌شود.
چند نکته مهم قبل از انجام ورزش برای درمان پارکینسون
سالمند مبتلا به پارکینسون ممکن است در حین انجام ورزش تعادل خود را از دست بدهد یا ثابت ماندن در تمرینات برایش چالش برانگیز باشد. در این وضعیت لازم است که خانواده سالمند یا پرستار سالمند به چند نکته توجه کنند.
مرتب کردن اتاق
انجام ورزش در خانه، نیازمند ایجاد فضایی ایمن برای سالمند است، هنگامی که سالمند به پارکینسون مبتلاست، به دلیل عدم ثبات، انجام این کار اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. بهتر است اتاق مرتب شده و هیچ مانعی بر سر راه سالمند قرار نگیرد. قرار داشتن یک دستگیره در نزدیکی سالمند، به او در مواقع ضروری در حفظ تعادل کمک می‌کند. حتی درصورت نیاز، پرستار در کنار سالمند قرار بگیرد تا در مواقع ضروری از او حمایت کند. توجه داشته باشید که نور اتاق کافی باشد و مانعی برای تاری دید وجود نداشته باشد.
داشتن برنامه مناسب
سعی کنید برنامه مناسبی از ورزشهای مفید برای سالمند تهیه کرده و به‌طور مداوم و در ساعات مشخصی ورزش را تکرار کنید. انجام ورزشهای پایدار می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش علائم داشته باشد. از انجام ورزشهای سنگین برای سالمندانی که بیماری خاصی دارند بپرهیزید. حتی در صورت نیاز از پزشک کمک بگیرید.
برای انجام تمرینات یک همراه پیدا کنید
از آنجایی که تداوم انجام تمرینات ورزشی اهمیت دارد، داشتن یک دوست و همراه برای سالمند، در انجام تمرینات می‌تواند مفید باشد. می‌توانید یکی از دوستان آشنایان یا سالمندانی که مسئولیت پذیرند را با سالمند همراه کرده و از کنار گذاشتن ورزش روزانه جلوگیری کنید.
چند تمرین مناسب برای بیماران مبتلا به پارکینسون
بیماران مبتلا به پارکینسون، با توجه به پیشرفت بیماری می‌توانند از ورزشهای متفاوتی بهره ببرند. ما در اینجا متناسب با سن بیماران سالمند، چند ورزش متناسب با مراحل مختلف بیماری را به شما آموزش می‌دهیم.
مراحل ابتدایی بیماری
در مراحل ابتدایی بیماری، بدن مانند گذشته توانایی انجام خیلی از کار‌ها را دارد به همین دلیل به‌راحتی می‌تواند با حفظ تعادل تمرینات ایستاده را نیز انجام دهد.
اسکوات با صندلی
اسکوات با صندلی، می‌تواند عضلات ران را به چالش کشیده و به حفظ تعادل کمک کند. برای انجام این ورزش، تنها به یک صندلی احتیاج دارید.
- پشت به صندلی بایستید و دست‌هایتان را روبه جلو دراز کنید.
- به آرامی زانو‌ها را خم کرده و باسن خود را به عقب بکشید تا با صندلی تماس پیدا کرده و به آن ضربه بخورد.
- پس از ضربه به حالت اولیه باز گردید.
- این حرکت را باید در سه ست و هر دفعه 8 تا 12 بار تکرار کنید.
فشار به بالا
- در انجام این ورزش، باید روی پنجه پا و دست‌ها قرار بگیرید.
- به آرامی آرنج خود را خم کرده و قفسه سینه‌تان را به سمت پایین بیاورید.
- زمانی که که تقریبا با زمین تماس داشتید، به آرامی به حالت اولیه بازگردید.
- این تمرین را سه مرتبه و هر مرتبه 8 تا 12 بار انجام دهید.
پل
تمرین پل، باعث تقویت عضلات پا در سالمند می‌شود. برای انجام این ورزش، باید مراحل زیر را اجرا کنید.
- به پشت روی زمین دراز بکشید.
- پاها را از زانو خم کنید به گونه‌ای که کف پاها روی زمین قرار بگیرد.
- باسن را آهسته بالا ببرید.
- وقتی که به بالاترین نقطه رسیدید آهسته به حالت اول بازگردید.
دوییدن در محل
برای دویدن در محل، باید تعادل سالمند حفظ شود. کافی است برای حفظ تعادل، این تمرین را با یک صندلی در محل یا در نزدیکی یک پیشخوان انجام دهید. دویدن باید با سرعت کم آغاز شده و تا رسیدن به سرعتی چالش برانگیز اما همچنان آهسته ادامه دهید.
این تمرین را سه جلسه در هفته و در هر مرتبه 30 دقیقه انجام دهید.
رقصیدن
رقص علاوه بر فوایدی که برای قلب و عروق دارد، می‌تواند بر حفظ تعادل نیز موثر باشد. برای انجام این تمرین، کافی است موزیک مورد علاقه خود را روشن کنید و با یک ریتم مشخص، الگوی سه تا چهار مرحله‌ای رقص را اجرا کنید. این تمرین را سه بار در هفته و در هر مرتبه به مدت 30 دقیقه تکرار کنید.
مراحل پیشرفته بیماری
هنگامی که بیماری به مراحل پیشرفته خود می‌رسد، سالمند توان انجام بعضی از ورزش‌ها را نخواهد داشت. اما جای نگرانی وجود ندارد، زیرا هنوز تمریناتی وجود دارد که کمک کننده است.
تمرین صدف
عضلات خارجی باسن، نقش موثری در حفظ تعادل بدن دارند. به همین دلیل یکی از ورزش‌هایی که برای سالمندان مبتلا به پارکیسنون توصیه می‌شود، تمرین صدف است که موجب تقویت عضلات خارجی باسن می‌شود. برای انجام این تمرین باید مراحل زیر را طی کنید.
- به پهلو روی تخت بخوابید.
- پاهایتان را روی یکدیگر قرار داده و زانو‌هایتان را خم کنید.
- در همین حالت بمانید و بدون اینکه تماس پاهایتان از یکدیگر جدا شوند زانوی بالایی خود را بالا بیاورید.
- هنگامی که زانو به بالاترین نقطه خود رسید، آن را در همین حالت نگه داشته و سپس پایین بیاورید.
- این حرکات را سه ست و در هر ست 12 مرتبه تکرار کنید.
بالا بردن پاشنه
عضلات ساق پا، یکی از مهم‌ترین عضلات در حفظ تعادل هستند. پس مهم است که آنها را تقویت کنید. یکی از ورزشهای مفید برای این عضلات بالا برد پاشنه است و برای انجام آن باید مراحل زیر را طی کنید.
- روبه‌روی پیشخوان یا واکر بایستید.
- پاها را به عرض شانه باز کرده و پیشخوان یا واکر را با دست بگیرید.
- بدون خم شدن زانو، پاشنه پا را بالا بیاورید.
- زمانی که به بالاترین نقطه خود رسیدید، کمی نگه داشته و پاشنه را روی زمین بگذارید.
- این حرکت را 8 تا 12 مرتبه برای هر پا انجام دهید.
چرخش تنه
یکی از ورزشهای مناسب برای افراد مبتلا به پارکینسون، چرخش تنه است. این ورزش باعث افزایش دامنه حرکتی در گردن، قسمت بالایی پشت و شانه‌ها شده و به سالمند در انجام هر چه راحت‌تر فعالیت‌های روزانه کمک کند. برای انجام تمرین چرخش تنه، مراحل زیر را دنبال کنید.
- به پشت دراز کشیده و زانو‌هایتان را خم کنید.
- پاها را روی زمین گذاشته و دست‌ها را کنار بدن قرار دهید.
- سرخود را به یک سمت بچرخانید و اجازه دهید پاها به سمت دیگر بیفتد.
- زمانی که کشش را احساس کردید، بدن را 30 تا 60 ثانیه در همان حالت نگه دارید.
- این کار را برای هر طرف 2 تا 3 مرتبه تکرار کنید.
آسانیسم، همراه سالمندان مبتلا به پارکینسون
بیماری پارکیسنون، یکی از بیماری‌های شایع میان سالمندان است. مبتلا شدن سالمند به این بیماری ممکن است باعث نگرانی او از آینده و کاهش امید به زندگی شود. در این شرایط بهترین راه حل، مدیریت علائم و بیماری است. یکی از راه‌های مفید برای کنترل بیماری پارکینسون، انجام یکسری از ورزش‌ها و تمرینات روزانه است که باید با ملاحظات خاصی انجام شود. شما می‌توانید با استخدام پرستار سالمند، به سالمند در داشتن یک برنامه ورزش مناسب و انجام آن به‌طور منظم کمک کنید. آسانیسم، یکی از معتبرترین پلتفرم‌ها در زمینه ارائه خدمات پرستار سالمند است. ما در آسانیسم انواع خدمات همدم سالمند سالم، پرستار سالمند ویلچری، پوشکی، پرستار سالمند خانم، پرستار سالمند بیمار و… را ارائه می‌دهیم. برای ثبت سفارش و دریافت خدمات با شماره 02191304433 تماس حاصل نمایید.
چگونه با تحلیل عضلانی ناشی از افزایش سن کنار بیاییم؟
اولین درمان، ورزش، به ویژه تمرینات مقاومتی و قدرتی خواهد بود. این فعالیت ها باعث افزایش قدرت عضلانی و تقویت استقامت آنها می شود.
سلام خسته نباشید سالمند برای ضعف عضلانی باید مکمل مصرف کنه؟
سلام ممنون از شما. بهترین مکمل ها و ویتامین ها برای عضلات:
منیزیم نقش حیاتی در سلامت بافت های عضلانی در سراسر بدن
مکمل پروتئین
زردچوبه
ویتامین سی