پونه گیاهی از خانواده نعناع است که از برگ و روغن آن در ساخت برخی داروها استفاده می شود. محبوبیت آن نیز به گونه ای است که علاوه بر ایران، در اروپا و آمریکا نیز کاربرد درمانی دارد به طوریکه در بهبود نفخ معده، سرماخوردگی، ذات الریه و دیگر بیماری های تنفسی به بیماران تجویز خواهد شد.
عصاره این گیاه متشکل از روغن فرار پلون است که در گذشته در دوز بالا برای سقط جنین و در دوز پایین برای شروع دوران قاعدگی به کار برده می شده است همچنین از برگ آن به عنوان طعم دهنده و ساخت چای و دمنوش استفاده می گردد که دلیل این امر علاوه بر خواص بسیار، عطر خوب و قوی آن است.
البته به هنگام مصرف این گیاه بیشتر تمرکز خود را روی روغن فرار پلون بگذارید زیرا به عنوان یک روغن تقریبا سمی شناخته می شود حتی اگر به میزان خیلی کم مصرف گردد.
با ما همراه باشید تا با دیگر خواص درمانی گیاه پونه و میزان مفید مصرف آن آشنا شویم زیرا همانطور که میدانید زیاده روی در مصرف این گیاه نیز می تواند خطر آفرین باشد.
خواص درمانی گیاه پونه چیست؟
فارغ از نگرانی هایی که مصرف بیش از حد آن ممکن است به وجود بیاورد، افراد برای درمان و بهبود بسیاری از شرایط از این گیاه استفاده می کنند البته مانند دیگر گیاهان دارویی، مطالعات کمی روی فواید آن صورت گرفته و تمام موارد اعلام شده صرفا بر اساس همان تحقیقات محدود و تجربه دیگر افراد است به همین دلیل پیش از آن که مصرف این گیاه را در برنامه غذایی خود بگنجانید حتما با پزشک خود مشورت کنید به خصوص اگر باردار هستید.
خواص درمانی گیاه پونه تنها با مصرف مستقیم آن نشان داده می شود؟
از جمله خواص درمانی گیاه پونه تاثیر آن را روی نقرس است. نحوه استفاده از آن نیز به بدین صورت است که عصاره را روی موضع برای مدتی قرار می دهند به دلیل مسمومیت عنوان شده، خوردن آن توصیه نمی گردد مگر اینکه در مقادیر کنترل شده و کم از برگ های آن در دمنوش یا چای استفاده کنید به این امید که مشکلات تنفسی یا نفخ معده شما کاهش پیدا کند.
البته پزشکان معمولا اجازه مصرف موضعی آن را نیز صادر نمی کنند و آن هم به دلیل مسمومیتی است که ممکن است دارو چه برای انسان و چه برای حیوانات ایجاد کند مگر آن که در مقادیر کم و برای مدت زمان محدود به کار برده شود.
خواص درمانی گیاه پونه در گذشته تا امروز
در گذشته از این گیاه به عنوان محرک برای بانوانی که دوره قاعدگی نامنظمی داشتند استفاده می شد ولی توجه داشته باشید مصرف زیاد آن سقط جنین در مادران باردار را ممکن است به همراه داشته باشد.
کاربرد دیگر آن در کاهش دردهای اسپاسم عضلات، کنترل تعریق، بالا بردن میزان ادرار، از بین بردن عفونت های سیستم گوارشی و کاهش باکتری های روی پوست است. البته این موارد بیشتر در گذشته کاربرد داشت و امروزه تنها از عصاره آن در داروها استفاده می شود چرا که تاثیر این گیاه تنها زمانی نتیجه بخش تر است که در کنار دیگر داروها به کار برده شود.
در گذشته از پونه برای درمان صرع استفاده می کردند که به آرامش اعصاب کمک می کرد اما هیچ مدرکی مبنی بر داشتن این اثر پونه وجود ندارد و ما گزینه های بهتری برای درمان داریم.
برخی معتقدند این گیاه در کنترل علائم سرطان پستان و آلرژی نیز موثر خواهد بود اما تحقیقات ثابت کرده که نه تنها این گونه نیست بلکه می تواند تاثیرات منفی را روی بدن بیمار ایجاد کند اگر هم اطلاعات کافی راجع به این مسئله ندارید، پیشنهاد می کنیم مطلب آلرژی چیست و نکات مهم برای بهبود آن را مطالعه کنید.
تهیه دمنوش پونه
برای تهیه ی دمنوش پونه باید یک قاشق غذا خوری از آن را به صورت خشک یا تازه در یک لیوان آب جوش بریزید و بگذارید تا حدودا 10 دقیقه دم بکشد تا این دمنوش حاضر شود سپس آنرا از صافی رد کرده و میل کنید همچنین میتوانید برای استفاده آن را کمی شیرین کنید.
خواص درمانی گیاه پونه دفع حشرات
یکی دیگر از خواص درمانی گیاه پونه که به جز انسان ها برای حیوانات خانگی نیز مفید واقع می شود، تاثیر آن در دور نگهداشتن کک و مک، پشه ها و سایر آفات و حشره ها است. در واقع در برخی موارد می تواند نقش دفع آفات یا حشره کش را ایفا کند.
البته اگر به این دلیل قصد استفاده از آن را دارید، بهتر است از برگ های خرد شده آن استفاده کنید. زیر سم موجود در برگ ها بسیار کمتر از عصاره آن است.
عوارض جانبی مصرف گیاه پونه
گزارشات بسیاری مبنی بر مسمومیت بر استفاده از روغن این گیاه وجود داشته که معمولا چند ساعت پس از مصرف بروز پیدا کرده اند. در حقیقت، مطالعات نشان می دهد که تنها 1 قاشق غذاخوری از این گیاه (15 میلی لیتر) می تواند منجر به تشنج، نارسایی کلیوی و کبدی شود. به همین منظور، علاوه بر اینکه خواص درمانی گیاه پونه روی نفخ یا عفونت های سیستم گوارشی ممکن است اثربخش باشد، می تواند خطرات بسیاری را نیز به همراه آورد.
علائم مسمومیت با روغن گیاه پونه عبارتند از:
- تهوع و استفراغ
- گیجی
- درد شکم
در موارد نادر نیز ممکن است شاهد این علائم باشیم:
- انعقاد داخل عروق (ایجاد یک لخته خون در رگ و حرکت آن در بدن)
- آسیب به کبد
- نارسایی کبدی
معمولا پس از مسمومیت بر اثر روغن این گیاه پادزهری برای خنثی کردن تاثیر آن وجود نخواهد داشت البته بعضا از گلوتاتیون استفاده می شود اما پزشکان معمولا امید به تاثیر 100 درصدی این دارو روی مسمومیت ندارند به همین منظور پیشگیری همواره بهتر از درمان است.
دیگر عوارض این گیاه عبارتند از:
- خارش پوست
- حالت تهوع
- استفراغ
- افزایش فشار خون
- افزایش ضربان قلب
- توهم
- مسمومیت در کبد
- هذیان
با این وجود، دیگر مصرف گیاه پونه را فراموش کنیم؟
با وجود خواص درمانی گیاه پونه که ثابت نشده اند و تنها مسمومیت آن در آزمایشگاه ها به اثبات رسیده است بهتر است مصرف آن را قطع کنید یا در صورت استفاده، حتما با پزشک مشورت نمایید.
سخن آخر
البته بسیاری از متخصصان طب سنتی احتمالا مصرف این گیاه را پیشنهاد می دهند و برای بهبود بسیاری از بیماری ها از آن استفاده می کنند اما توجه داشته باشید که روغن پونه از برگ های آن خطرناک تر است حداقل به مصرف برگ های گیاه آن هم در مقادیر کم بسنده کنید یا دمنوش یا چای آن را مصرف کنید.
البته که خواص درمانی گیاه پونه به صورت تجربی برای بسیاری جوابگوی نیاز شان بوده است ولی مشورت با پزشک را از قلم نیانداخته و حتما متخصص یا پزشک معالج خود را در جریان قرار دهید به خصوص اگر باردارید یا داروی به خصوصی را مصرف می کنید.
واقعا مصرف پونه برای کاهش دردهای قاعدگی میتونه موثر باشه