کودکان در زمینه های مختلف از جمله رشد و تکامل با هم تفاوت هایی دارند که این خود باعث تمایز آنها از یکدیگر می شود لذا در زمینه ی تغذیه با شیر مادر یکسان نیستند و برای تغذیه باید به خصوصیات فردی آنها توجه شود. به همين دليل است كه تغذيه با شيرمادر علم و هنر محسوب می شود. شيوه تغذيه شيرخوار ممكن است با افزايش سن او تغيير كند مادر بايد اطمينان حاصل كند كه هر شيرخوار سالمی كه از مكيدن خوبی برخوردار است به طور طبيعی شيوه تغذيه ای را كه برايش مطلوب تر است، انتخاب می كند.
در روزهای اول زندگی بسياری از نوزادان ميل دارند زود به زود و برای مدت طولانی از پستان های مادر تغذيه كنند. اين مكيدن ها به افزايش توليد شيرمادر كمك می كند. پرستار نوزاد در روزهای ابتدایی تولد نوزاد، به مادر آموزش هایی زیادی درباره ی پوزیشن مناسب برای شیردهی، زمان های شیردهی و مسائلی از این دست می دهد.
شیر مادر بهترین غذای نوزادان
شیر مادر بهترین غذا و راه تغذیه ای برای نوزادان است. وجود حداقل 400 ماده مغذی در کنار هورمون ها و ترکیبات مبارز با بیماری در شیر مادر وجه تمایز آن با شیر خشک می باشد. شیر مادر با ارزش غذایی بالا به هنگام رشد نیازهای کودک شما را هم برطرف خواهد کرد. بهبود رشد شناختی کودک شما و همچنین هوشمندی کودکان تا حدود زیادی توسط تغذیه با شیر مادر امکان می پذیرد.
ابتلای نوزادان به بیماریها در سالهای ابتدایی زندگی کاهش می یابد، در صورتیکه منحصراً با شیرمادر تغذیه کنند. شیردهی به نوزادان و کودکان برای برخی مادران آسان و راحت و برای برخی دیگر بسیار دشوار می باشد. پس از زایمان مادران مدتی در بیمارستان بستری خواهند بود و برخی دچار مشکلاتی به هنگام شیردهی شده که پرستار نوزاد با ارائه راهکارهای مفید و همچنین با نظارت مستقیم موارد و مشکلات دورمانده از چشم مادر را نیز برطرف می کند.
اهمیت تغذیه با شیر مادر و مزایای آن برای کودک
- موجب كاهش مرگ و مير ناشی از بيماریهای كودكان می گردد
- تمام نيازهای شيرخواردر 6 ماه اول تولد به غذا و مايعات را به تنهايی تامين می كند. هنگام شروع تغذيه تكميلی (پس از پايان 6 ماهگی) نيز از اهميت خاصی برخوردار است بطوری كه در سال اول زندگی غذای اصلی شيرخوار محسوب شده و در سال دوم نيز يک سوم نيازهای تغذيه ای كودک را با بهترين كيفيت فراهم می كند.
- تغذیه با شیر مادر بهترين الگوی رشد و تكامل كودكان را فراهم می كند و موجب افزایش وزن مفید کودک میشود.
- عوامل ضد عفونت موجود در این مایع بی نظير، از بسیاری بیماریهای مرتبط به شیرخوار چون آسم، اگزما، آلرژی، عفونت گوش، اسهال و عفونت های گوارشی و تنفسی و … حفاظت می کند.
- دوران بزرگسالی با کاهش احتمال بیماری و عوارض های چاقی، بيماریهای قلبی عروقی، فشار خون بالا، انواع سرطان، ديابت و … در صورت تغذیه ابتدایی نوزادان با شیر مادر همراه خواهد بود.
- شیر هر مادری برای فرزند خودش بهترین است و تركيب آن براساس تغییر نیازهای شيرخوار برحسب سن و حتی در هروعده تغيير می كند. شير روزهای اول يا آغوز حاوی عوامل ضد عفونت بسياری برای محافظت نوزاد در برابر بيماری ها است چراكه هنوز سيستم ايمنی او تكامل نيافته است.
- به رشد و تکامل فک و صورت كمک كرده و از پوسیدگی دندان پیشگیری می كند.
- امکان تکلم بهتر، هوش بالاتر و کسب مهارت های تکاملی و تحصیلی بهتر را در آینده فراهم می کند.
- تامین کننده ی گرما، صمیمیت، نزدیکی و تماس مادر و فرزند است. با بهره مندی از شیر مادر و برقراری پیوند عاطفی مستحكم و متقابل مادر و شيرخوار، به تكامل روحی و شناختی كودک كمک می شود و بهترين عامل سلامت عمومی و رشد و تكامل او است. اين كودكان در آينده از تعادل روانی مناسب تری برخوردار خواهند بود.
مزایای تغذیه با شیر مادر برای مادر
مؤثرترين و طبيعی ترين راه پی بردن به نيازهای كودک و بر آورده شدن آنها تغذيه با شيرمادر است. گام های ابتدایی یادگیری شیوه مادری با شیر دهدهی آغاز می گردد. همچنین:
- برقراری ارتباط و احساسات نزدیک با کودک در دوران شیردهی، از لحاظ روانی مفید بوده و نیازهای روانی و عاطفی مادر نیز برطرف خواهد شد و خطر افسردگی در مادر را کاهش میدهد.
- برخی بیماریها در دوران شیردهی از دیابت، کم خونی، پوکی استخوان و شکستگی گردن استخوان ران مادر در سنین سالمندی و سرطان پستان و تخمدان جلوگیری خواهد کرد. با شیردهی و تاخیر در شروع قاعدگی، بارداری مجدد پس از زایمان به تعویق می افتد.
- شیر دهی مادر میتواند بر عادت ماهیانه و فرآیند تخمک گذاری تاثیر بگذارد و باعث انقباض رحم نیز میشود.
- مادر می تواند اضافه وزن ناشی از دوران بارداری را زودتر کاهش می دهد.
- رفتارهای بهداشتی مادر توسط تغذیه با شیر مادر تقویت خواهد شد. مانند: عدم کشیدن سیگار، حس تندرستی بالا، مراقبت و ایجاد کننده ی محیط پرنشاط.
مقدار شير مورد نياز شيرخوار
شیر دریافتی نوزادان در هر وعده با توجه به روش های مختلف تغذيه متفاوت است. اجازه داده کودک خود تعیین کننده ی میزان دریافت شیر و کفایت آن در هر باشد.در صورتیکه شيرخوار به مقدار كم شير خورد، در نوبت بعدی، بیشتر به او شير دهيد يا میتوان وعده بعدی تغذيه را به خصوص با مشاهده علائم گرسنگی زودتر انجام داد.
برخی نکات درباره میزان شیر مورد نیاز شیرخواران
شيرخوارانی كه وزن 5/2 كيلوگرم و بالاتر:
برای هر كيلوگرم وزن بدن، 150 ميلي ليتر شير در روز را تقسیم بندی کنید. اين شير را به 8 وعده و هر 3 ساعت داده می شود.
شیرخواران با وزن کمتر از 5/2 کیلوگرم در هنگام تولد:
برای هر كيلوگرم وزن بدن با 60 ميلی ليتر شير شروع كنید. حجم كل شير را به ميزان 20 ميلی ليتر به ازاء هر كيلوگرم وزن بدن در روز افزايش دهيد تا وقتی که شیرخوار کلا 200 میلی لیتر شیر به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن در روز دریافت کند. این مقدار شیر را به 8 تا 12 وعده شیر تقسیم کنید، یعنی هر 2 تا 3 ساعت یک بار تغذیه شود. به شیردهی ادامه دهید تا وزن نوزاد به 1800 گرم یا بیشتر برسد و تغذیه با شیر مادر به طور کامل انجام شود.
نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا آمده بیشتر از سایرین نیازمند توجه و مراقبت از کودک هستند؛ از طرفی در روزهای ابتدایی پس از زایمان، مادر به خوبی نمی تواند از نوزاد مراقبت کرده لذا این خانواده ها می توانند از افرادی متخصص در این زمینه کمک بگیرند. هزینه پرستار کودک در منزل نکته ی مهمی در این زمینه است، اما خانواده ها می توانند با مراجعه به سایت آسانیسم و مشاهده ی آنلاین قیمت ها، به سادگی و با مناسب ترین قیمت اقدام به استخدام پرستار نیمه وقت کودک یا پرستار تمام وقت کنند.
چالش های شیردهی وزمان و تعداد تغذیه نوزادان
همانطور که پیشتر گفته شد شیردهی برای برخی مادرها همراه با تلاش بیشتری است. بنابراین صبر و شکیبایی برای شیردهی و تغذیه با شیر مادر برای نوزادان مفید می باشد. این تعهد بسیار بزرگیست برای مادران بخصوص در ابتدا که نوزادان دائماً گرسنه هستند. در طول روز مادر با شیردهی برخی از فعالیت‌های روزمره، کار، گردش یا مسافرت دشوار می گردد. با توجه به اینکه شیر مادر نسبت به شیر خشک سریعتر هضم شده، نوزادان با تغذیه شیر مادر تغذیه زودتر گرسنه می‌شوند. بنابراین هفته های اول مادر باید دو یا سه ساعت درمیان (شاید کمتر یا بیشتر) نوزاد خود را زود به زود شیر دهد.
رژیم غذایی برای مادران شیرده
آگاهی از تغذیه و نوشیدن و خوردن مواد غذایی برای همه افراد می بایست مهم باشد اما در زنان شیرده بیشتر توجه به آن هست چراکه مواد مغذی و مناسب و .. از مادر از طریق شیر به کودک منتقل می شود. همانند دوره‌ی بارداری، مادران شیرده باید رژیم هایی را رعایت کنند چون حذف مصرف ماهی‌هایی دارای جیوه بالا، کاهش یا عدم مصرف کافئین، خودداری از مصرف غذاهای پرادویه.
راحتی مادر در شیردهی فرزند
مشکل و ناراحتی های زمان شیردهی مادران با آموزش، پشتیبانی و تمرین مناسب حل شده و مادران پیروز بر این مسئله خواهند شد. در هفته اول و گاهی تا 10 روز ابتدایی پس از زایمان درد سینه ها طبیعی بوده که با هر بار مکیدن نوزاد کمتر می شود. در صورت آسیب دیدگی مادر هنگام شیر دهی یا آسیب سینه ها یا نوک پستان می بایست به پزشک مراجعه کرده تا راهنمایی ها و درمان را دریافت کند. بطور معمول با استفاده از تکنیک های درست شیردهی مشکلات حل شده و در صورت ادامه درد به معنای عفونت نیز می تواند باشد.
دیدگاه‌ها