زنان در دوران یائسگی

خانم‌ها در طول دوره زندگی مراحل مختلفی را سپری می‌کنند. از دوران بلوغ گرفته، نوجوانی، جوانی، بارداری و مادر شدن و در انتهای آن یائسگی. یائسگی در زنان دوره‌ای است که دیگر بدن زنان توانایی باردار شدن را ندارد.

در این مقاله ما سعی داریم در مورد یائسگی، عوارض و علائم آن و همچنین مراقبت از زنان در دوران یائسگی اطلاعاتی بدهیم. باشد که با کسب آگاهی با نگاهی عمیق‌تر به این مرحله نگاه کنید.

یائسگی چیست؟

یائسگی (Menopause) در زنان به فقدان قاعدگی برای یک سال متوالی گفته‌ می‌شود یا به عبارتی دیگر یائسگی در زنان معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که خانمی برای 12 ماه متوالی قاعدگی نداشته‌ باشد و دیگر قادر نخواهد بود به صورت طبیعی باردار شود. قاعدگی به صورت معمول در سنین 45 تا 55 سالگی رخ می‌دهد، اما می‌تواند قبل و بعد از این دوران نیز ایجاد شود.

یائسگی زنان در چه سنی رخ می دهد؟ یائسگی زودرس چگونه است؟

همانطور که گفته‌ شد یائسگی در زنان در سن 45 تا 55 رخ می‌دهد و ممکن است در برخی از زنان زودتر یا دیرتر رخ بدهد که اگر زودهنگام باشد به آن یائسگی زودرس می‌گویند.

در حدود یک درصد از زنان یائسگی را قبل از 40 سالگی تجربه می‌کنند که به آن یائسگی زودرس یا نارسایی اولیه تخمدان می‌گویند. همچنین یائسگی در سن 40 تا 45 نیز شامل این مورد می‌شود.

میانگین سن یائسگی یا سن متوسط یائسگی 51 سال است. تحقیقات نشان‌ داده‌است که این پدیده دو سال زودتر برای زنان سیاهپوست و لاتین رخ می‌دهد که البته مستلزم تحقیقات بیشتر برای بررسی علت آن است.

شروع یائسگی بستگی به عوامل زیادی دارد، از جمله ژنتیک و سلامت تخمدان‌ها.

علائم یائسگی

با توجه به بدن هر زن علائم یائسگی می‌تواند مختلف باشد، اما تجربه نشان می‌دهد هنگامی که یائسگی در مدت زمان کوتاه و به صورت کامل رخ بدهد می‌تواند علائم شدیدتری ایجاد کند. بسیاری از موارد هستند که با رعایت آنها می‌توانیم بر شدت و ضعف علائم تاثیر بگذاریم، مانند انتخاب سبک زندگی سالم، سرطان، هیسترکتومی، ترک استعمال دخانیات و سیگار. یائسگی می‌تواند علائم ناراحت کننده‌ای را در زنان یائسه ایجاد کند. برخی از این علائم عبارتند از: گر گرفتگی و افزایش وزن. برای بیشتر زنان یائسه درمان دارویی وجود ندارد. سایر علائم شایع یائسگی عبارتند از:

• بیخوابی
• خشکی واژن
• افزایش وزن
• افسردگی
• اضطراب
• مشکل تمرکز
• مشکلات حافظه
• کاهش میل جنسی
• خشکی پوست، دهان و چشم
• افزایش ادرار
• سینه‌های دردناک و حساس
• سر درد
• تپش قلب
• عفونتهای دستگاه ادراری
• کاهش توذه عضلانی
• کاهش توده استخوانی
• سینه‌های کمتر پر
• مفاصل دردناک یا سفت
• نازک شدن یا ریزش مو
• افزایش رشد مو در قسمت‌های دیگر بدن مانند صورت، گردن سینه و چانه

یائسگی با چه علائمی درزنان شروع می شود؟ پیش یائسگی چه نشانه‌هایی دارد؟

تعداد کمی از زنان هستند که علائم یائسگی را تا یک دهه قبل از شروع واقعی یائسگی تجربه می‌کنند و از هر 10 زن تنها یک نفر علائم آن را تا 12 سال بعد از آخرین یائسگی تجربه می‌کند. اغلب زنان علائم یائسگی را حدود چهار سال قبل از وقوع یائسگی تجربه می‌کنند و علائم آن معمولا تا چهار سال بعد از آخرین یائسگی ادامه پیدا می‌کند.

قبل از یائسگی، پیش یائسگی اتفاق می‌افتد و دقیقا زمانی است که هورمون‌های بدن برای شروع یائسگی آماده می‌شوند و می‌تواند از چندین ماه تا چندین سال به درازا بکشد. برخی زنان در اواسط دهه 40 زندگی خود شروع به یائسه شدن می‌کنند و برخی دیگر مرحله پیش یائسگی را نادیده می‌گیرند و وارد یائسگی می‌شوند.

در دوران پیش یائسگی ممکن است نظم شرایط قاعدگی که قبلا زنان داشته‌اند به هم بخورد. ممکن است که قاعدگی‌ها نامنظم شوند و یا چند ماه را بدون قاعدگی رد کنند و پشت سر بگذارند. در این میان ممکن است جریان قاعدگی سبک‌‌تر و سنگین‌تر شود.

جدا از تغییرات هورمونی و تغییراتی که در طول دوران قاعدگی رخ می‌دهد، علائم پیش یائسگی، یائسگی و پس از یائسگی به صورت کلی یکسان است. شایع‌ترین علائم پیش یائسگی عبارتند از:

• قاعدگی کمتر
• قاعدگی‌های سنگین‌تر و سبک‌تر از آنچه قبلا تجربه کرده‌اید
• علائم وازوموتور از جمله گرگرفتگی و تعریق شبانه ( 75 درصد زنان یائسه گرگرفتگی را تجربه می‌کنند)

عوارض یائسگی در زنان و مشکلات یائسه شدن

یائسگی می‌تواند باعث ایجاد عوارضی شود که می‌توانید با مصرف دارو تا حدودی آن را کنترل کنید. از جمله این عوارض عبارتند از:

• آتروفی و لوواژینال
• دیسپارونی و مقاومت دردناک
• عملکرد متابولیک کندتر
• کاهش توده و قدرت استخوان، پوکی استخوان و استخوان‌های ضعیف
• تغییر خلق و خو و تغییرات ناگهانی عاطفی
• آب مروارید
• بیماری پریودنتال
• بی‌اختیاری ادرار
• بیماری قلب و عروق خونی

چگونگی به تعویق انداختن یائسگی در زنان

بسیاری از زنان دوست دارند تا از علائم آزار دهنده یائسگی دور باشند و دوست دارند که یائسگی را به تعویق بیاندازند. همچنین قاعدگی برای زنان مزایایی دارد که با شروع یائسگی در زنان از آن بی‌بهره می‌شوند. شما می‌توانید برای به تاخیر انداختن یائسگی از قرص‌های ضدبارداری استفاده کنید. تحقیقات نشان‌داده‌اند زنانی که دوره شیردهی به صورت منظم برای 12 ماه را داشته‌اند، یائسگی در آن‌ها به تاخیر می‌افتد. البته تاثیر عوامل ژنتیک و سابقه خانوادگی را نباید نادیده گرفت. طب سوزنی نیز ممکن است در این راه موثر واقع شود.

خونریزی در زنان یائسه نشانه چیست؟

اگر فردی بعد از 12 ماه دچار قاعدگی نشد می‌گوییم که یائسه شده است. برخی از زنان یائسه خونریزی‌هایی دارند که نیاز است برای ردیابی علت آن به پزشک مراجعه کنند. خونریزی پس از یائسگی علت‌های مختلفی دارد، اما شایع‌ترین دلیل آن زخم، آسیب، سرطان دهانه رحم و وجود عفونت مانند عفونت مجاری ادراری می‌باشد. در برخی از بانوان نیز به دلیل دریافت داروهای هورمونی ممکن است تا چند ماه بعد از یائسگی خونریزی وجود داشته‌ باشد. سایر علل خونریزی در زنان یائسه عبارتند از:

• پولیپ‌های رحمی
• هایپرپلازی اندومتر
• سرطان اندومتر
• سرطان دهانه رحم

آیا در زمان یائسگی امکان بارداری وجود دارد؟

یائسگی به معنای توقف چرخه قاعدگی است و بسیاری از زنان تا 52 سالگی یائسگی را تجربه می‌کنند. یائسگی به معنای پایان باروری است و دیگر امکان باروری برای زن وجود ندارد. افراد می‌توانند با رعایت سبک زندگی سالم و هورمون‌ درمانی یائسگی را به تعویق بیاندازند. تحقیقات نشان می‌دهد که آسیب به لگن و تخمدان می‌تواند سبب بروز یائسگی در اوایل زندگی شود.

مراقبت و نگهداری زنان در دوران یائسگی

زنان یائسه باید بیش از پیش از خود مراقبت کنند و مراقبت‌های روتین و آزمایش‌های منظم را انجام دهند. همینطور باید حواسمان به سالمندان یائسه که توانایی مراقبت از خود را ندارند باشد. چرا که این افراد نیازمند مراقب بیشتری هستند. اگر زمان کافی برای رسیدگی به مادر سالمند خود را ندارید بهتر است از خدمات نگهداری سالمند در منزل آسانیسم استفاده کنید. این مرکز با ارائه خدمات و کادری حرفه‌ای نیاز شما به پرستار و دکتر در منزل را رفع می‌کند و به سادگی می‌توانید کارهای سالمند را به پرستار بسپارید و با استفاده از خدمت پزشک در منزل آسانیسم خیال خود را راحت کنید. 

درمان و کاهش علائم یائسگی

بی‌شک اگر علائم شدت داشته‌ باشند کیفیت زندگی افراد را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند. بنابراین باید به فکر درمان و کم کردن اثر این علائم بود؛ در این میان هورمون درمانی برای کاهش علائمی مانند گر گرفتگی، تعرق شبانه، آتروفی واژن و پوکی استخوان بسیار مؤثر است. برخی از داروها نیز می‌توانند برای درمان ریزش مو و خشکی واژن مؤثر باشند.

بسیاری از داروها مانند ماینوکسیدیل، شامپوهای ضد شوره، کرم موضعی فلورنتین هیدروکلراید برای درمان ریزش و نازک شدن موها و جلوگیری از رشد موهای ناخواسته استفاده می‌شود. از بسیاری از روان‌کننده‌ها برای جلوگیری از خشکی واژن و آنتی بیوتیک‌ها برای جلوگیری از عفونت ادرار استفاده می‌شود.

در این میان شما می‌توانید با استفاده از درمان‌های طبیعی و خانگی و همینطور تغییر سبک زندگی به کاهش این علائم کمک کنید. ما در ادامه برای شما چندین راهکار ارائه می‌دهیم.

خنک نگه داشتن و راحت ماندن

سعی کنید از لباس‌های نخی، گشاد و چند لایه  راحت استفاده کنید تا در صورت گرم بودن، لباس خود را عوض کنید و به این ترتیب علائم گرگرفتگی را کاهش دهید. همچنین می‌توانید برای کنترل تعریق شبانه پتوهای سبک و راحت را به کار بگیرید و به منظور جلوگیری از خیس شدن تشک از ملحفه‌های ضد آب استفاده کنید. می‌توانید یک فن سیار با خود به همراه داشته‌ باشید تا در مواقعی که گرمتان بود از آن استفاده کنید.

ورزش کردن

شما باید ورزش روزانه را در دستور کار خود قرار دهید و روزی 20 تا 30 دقیقه ورزش کنید. این کار به افزایش انرژی، بهتر شدن خواب شبانه، بهبود خلق و خو و افزایش رفاه عمومی کمک می‌کند. بهتر است کالری دریافتی خود را کاهش دهید تا به این صورت وزن خود را کنترل کنید.

تمرین‌های تمدد اعصاب و تنفس را مانند یوگا، تنفس جعبه‌ای و مراقبه را تمرین کنید.

برقراری ارتباط

بهتر است که با افرادی که دوستشان دارید بیشتر وقت بگذرانید و با آن‌ها در مورد احساس، خلق و خو، افسردگی، غم، انزوا و اضطراب صحبت کنید. در صورت نیاز می‌توانید به یک روانشناس نیز مراجعه کنید همچنین با استفاده از خدمات آسانیسم می توانید این امکان را به راحتی برای خود فراهم کنید.

رژیم غذایی و مکمل‌ها

رژیم غذایی مناسب داشته‌ باشید و سعی کنید از مکمل‌هایی استفاده کنید که سلامت بدن شما را تامین می‌کنند. مصرف مکمل‌هایی حاوی ویتامین دی، کلسیم و منیزیم به جلوگیری از پوکی استخوان و خواب بهتر کمک می‌کنند.

همچنین بهتر است به منظور جلوگیری از خشک شدن پوست از مرطوب کننده‌ها استفاده کنید و از حمام رفتن و شنا رفتن زیادی پرهیز داشته‌ باشید. برای مدیریت خواب خود از داروهای خواب آور زیر نظر پزشک استفاده کنید.استعمال سیگار و الکل را در جهت کاهش علائم و بهبود سلامت، به حداقل برسانید.

درمان‌های گیاهی

تحیقات نشان داده‌اند که داروهای گیاهی نیز وجود دارند که به کاهش علائم ناشی از کمبود استروژن کمک می‌کنند. برای نمونه کوهوش سیاه می‌تواند به رفع علائم گرگرفتگی کمک کند. سایر مکمل‌ها و مواد غذایی عبارتند از:

• سویا
• ویتامین ای
• ایزوفلاون
• ملاتونین
• دانه کتان

کلام آخر

به اتمام دوره قاعدگی، یائسگی گفته می‌شود و باید 10ماه از آخرین قاعدگی گذشته‌ باشد. زنان در دوران یائسگی دچار علائمی می‌شوند که بسیار برای آن‌ها آزار دهنده است و باید با مراجعه به پزشک و مصرف دارو علائم را کنترل کنند. زنان یائسه دچار عوارضی می‌شوند که نیازمند مراقبت و توجه ویژه هستند بنابراین توصیه می‌شود که از خدمات پرستار سالمند در منزل آسانیسم استفاده کنید.