علائم سرطان معده و حقایق این سرطان

سرطان معده در سال 2018 طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) باعث مرگ 783000 نفر در جهان شده است. این آمار نشان می‌دهد که سرطان معده ششمین سرطان شایع در سراسر جهان است و سومین علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان است.

سرطان معده هنگامی شروع می‌شود که سلول‌های سرطانی در پوشش داخلی معده شما شکل می‌گیرد. این سلول ها می‌توانند به یک تومور تبدیل شوند. که به آن سرطان معده نیز گفته می شود، این بیماری معمولاً طی سال های متمادی به آرامی رشد می کند. با دانستن علائم سرطان معده، نحوه پیشگیری از آن و استفاده از خدمات مراقبت پرستاری به موقع، می توانید سلامت خود را در برابر این بیماری تضمین کنید.

به طور کلی، سرطان هنگامی شروع می‌شود که یک خطا (جهش) در DNA سلول رخ می دهد جهش باعث می شود سلول به سرعت رشد کند و تقسیم شود. به مرور این سلول‌ها با رشد غیر طبیعی به صورت سرطانی می‌شوند. سلول های سرطانی جمع شده، توموری را تشکیل می‌دهند که می‌توانند به ساختارهای مجاور حمله کنند. هم چنین امکان دارد که سلول‌های سرطانی از تومور جدا شوند تا در بدن گسترش یابد.

علائم سرطان معده

علائم سرطان معده در دو مرحله مشخص می‌شود:

• علائم سرطان معده در مراحل اولیه
• علائم پیشرفته سرطان معده

در اوایل، سرطان معده ممکن است باعث:

• سوء هاضمه
• احساس نفخ بعد از خوردن وعده غذایی
• سوزش سر دل
• حالت تهوع اندک
• از دست دادن اشتها

صرفا سوء هاضمه یا سوزش سر دل بعد از غذا به معنای ابتلا به سرطان نیست. اما اگر این علائم را مکررا احساس می‌کنید، با پزشک مشورت کنید.

علائم سرطان معده پیشرفته

با رشد تومورهای معده، ممکن است علائم جدی تری داشته باشید ، مانند:

• دل درد
• خون در مدفوع
• استفراغ
• کاهش وزن بدون دلیل
• بلع مشکل
• چشمان زرد یا پوست
• تورم در معده شما
• یبوست یا اسهال
• ضعف یا احساس خستگی
• سوزش سر دل

چه عواملی باعث ایجاد سرطان معده می شود؟

دانشمندان دقیقا نمی دانند چه چیزی باعث می شود که سلول های سرطانی در معده شروع به رشد کنند. اما آنها  به چند نکته اشاره کردند که می تواند خطر بیماری را افزایش دهد. یکی از آنها عفونت با باکتری به نام هلیکو باکتر پیلوری رایج است که باعث ایجاد زخم در معده می شود هم چنین التهاب در روده به نام گاستریت، یک نوع مشخص از کم خونی طولانی مدت به نام کم خونی بدخیم یا پرنیسیوز و رشد پولیپ در معده شما نیز می تواند احتمال ابتلا به سرطان را بیشتر کند.

موارد دیگری که به نظر می رسد در افزایش ریسک ابتلا به سرطان معده نقش دارند عبارتند از:

1. سیگار کشیدن
2. اضافه وزن یا چاق بودن
3. جراحی معده برای بهبود زخم
4. عفونت با ویروس اپشتین بار
5. ژن های خاص
6. کار در صنایع زغال سنگ، فلز، چوب یا لاستیک
7. قرار گرفتن در معرض آزبست
8. داشتن خویشاوند نزدیکی که مبتلا به سرطان معده بوده است، می تواند خطر را افزایش دهد.
9. افرادی که مرتباً غذاهای شور، ترشی یا غذا¬های  دودی شده مصرف می کنند، خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان معده دارند. مصرف زیاد گوشت قرمزنیز خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهد.
10. خطر ابتلا به سرطان معده پس از سن 50 سالگی به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. طبق آمار انجمن سرطان آمریکا، 60٪ افرادی که تشخیص سرطان معده دارند حداقل 65 سال سن دارند.
11. مردان بیشتر از زنان به سرطان معده مبتلا هستند

مراحل سرطان معده

• مرحله مقدماتی: این زمانی است که پوشش داخلی معده شما دارای گروهی از سلول های ناسالم است که ممکن است به سرطان تبدیل شود. جراحی معمولاً آن را درمان می کند. پزشک شما ممکن است بخشی یا تمام معده شما و همچنین غده های لنفاوی مجاور را بردارد.
• مرحله اول: در این مرحله توموری در معده شما وجود دارد و ممکن است در غدد لنفاوی شما گسترش یابد. مانند مرحله مقدماتی، شما به احتمال زیاد برای برداشتن بخشی یا تمام معده و غدد لنفاوی مجاور خود اقدام به جراحی خواهید کرد. همچنین ممکن است شیمی درمانی و پرتو درمانی انجام شود. این روش های درمانی قبل از عمل برای کوچک کردن تومور و پس از آن برای از بین بردن هرگونه سرطان باقی مانده، قابل استفاده است. شیمی درمانی از داروها برای حمله به سلول های سرطانی استفاده می شود.
• مرحله دوم: سرطان به لایه های عمیق تر معده و شاید در غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است. جراحی برای برداشتن بخشی یا تمام معده و همچنین غدد لنفاوی مجاور، هنوز معالجه اصلی است. در این مرحله شما به احتمال زیاد از قبل شیمی درمانی یا  پرتو درمانی می کنید و ممکن است بعد از این نیز یکی از آنها را دریافت کنید.
• مرحله سوم: این سرطان ممکن است در حال حاضر در تمام لایه های معده و همچنین سایر ارگان های نزدیک مانند طحال یا روده بزرگ گسترش یافته باشد. ممکن است وسعت آن کوچکتر باشد اما به غدد لنفاوی شما به صورت عمقی راه پیدا کند.
• مرحله چهارم: در آخرین مرحله، سرطان به طور گسترده و وسیعی در اندام هایی مانند کبد، ریه ها یا مغز گسترش یافته است. درمان آن بسیار سخت تر است، اما پزشک و پرستار می تواند به مدیریت آن کمک کند و علائم شما را تسکین دهند.

انواع سرطان معده

شایع‌ترین نوع سرطان معده آدنوکارسینوما است. آدنوکارسینوما مسئول حدود 90 درصد از کل موارد سرطان های معده است. در حالی که آدنوکارسینوما شایعترین نوع سرطان معده است اما تنها نوع آن نیست. انواع دیگرسرطان معده نادراند و به میزان کم تری وجود دارند. درمان و پیش آگهی آنها با آدنوکارسینوما متفاوت است.

بطور کلی انواع سرطان معده شامل موارد زیر است:

• آدنوکارسینوما
• لنفوم معده
• تومورهای استرمایی دستگاه گوارش (GIST)
• تومورهای کارسینوئید

آدنوکارسینوم

آدنوکارسینوما نوعی سرطان است که منشا آن در بافت پوششی معده است. بافت پوششی یا اپیتلیال بافتی از سلول‌های چندضلعی است که سطح داخلی و خارجی معده را پوشش داده است. آندوکارسینوما معده به دو نوع روده‌ای و منتشر تقسیم می‌شود.

1. آدنوکارسینوم روده‌ای: نوع روده‌ای معمولا به درمان بهتر جواب می‌دهد. سلول‌های سرطانی به احتمال زیاد به علت تغییرات ژنتکی ایجاد شدند و با درمان‌های هدفمند آسوده‌تر درمان می‌شود.
2. آدنوکارسینوم منتشر: نوع منتشر یا پراکنده سریعا رشد می‌کنند و نسبت به آدنوکارسینوم روده‌ای سخت‌تر تشخیص و درمان می‌شوند. خوشبختانه نوع منتشر نادرتر از آدنوکارسینوم روده‌ای است.

تومورهای استرومی دستگاه گوارش

تومور استرومی دستگاه گوارش همچنین به عنوان (GIST) شناخته می‌شود. این نوع تومورهای معده می‌توانند خوش خیم (غیر سرطانی) یا سرطانی باشند. آن‌ها از سلول های دیواره معده به نام سلول‌های بینابینی کاخال  (نوعی بافت عضله صاف در معده) تشکیل می‌شوند.

لنفوم معده

لنفوم سرطانی است که از سلول‌های سیستم ایمنی شما شروع می‌شود. این سلول‌ها وظیفه مبارزه با میکروب‌ها را دارند ولی برخی مواقع لنفوم شروع به تکثیر بیش از حد می‌کند و سرطانی می‌شود.

سرطان لنفوم می‌تواند در معده شروع شود اگر بدن برای مبارزه با عفونت، این سلول‌های سیستم ایمنی را به معده فرستاده باشد. اکثر لنفوم‌هایی که از معده شروع می‌شوند؛ سرطان لنفوم غیر هوچکین (نوعی سرطان خون) هستند.

تومورهای کارسینوئید

این نوع سرطان بسیار نادر است و به آهستگی رشد می‌کنند. منشاء تومورهای کارسینوئید از سلول‌های سیستم عصبی و سیستم غدد درون ریز است.

این که کارسینوئید به طور آهسته رشد می‌کند، لزوماً به این معنا نیست که درمان آن آسان‌تر است. سرعت پایین رشد ممکن است باعث شود علائم آن دیرتر نشان داده شوند و تشخیص آن را مشکل کند.

تشخیص سرطان معده

اگر پزشک مشکوک شود که شما ممکن است سرطان معده داشته باشید، پس از معاینه درمورد تاریخچه پزشکییتان سؤال کرده و از آزمایشاتی مانند آزمایش خون یا آزمایش وجود خون در مدفوع برای تشخیص استفاده می‌کند.

همچنین ممکن است شما نیاز به یک یا چند مورد از این مطالعات تصویربرداری داشته باشید:

• اشعه ایکس باریم بعد از نوشیدن ماده حاجب حاوی کنتراست که به معده شما کمک می‌کند تا در مقابل اشعه ایکس به درستی ظاهر شود.
• گاستروسکوپی یا آندوسکوپی به صورت قرار دادن یک لوله نازک با یک دوربین از طریق دهان به معده خود برای دیدن سطح پوششی معده، مری و روده کوچک شما انجام می‌شود. همچنین ممکن است که گرفتن نمونه‌های بافتی مورد استفاده قرار گیرد.
• سونوگرافی توسط پروب سونوگرافی برای ایجاد تصویری با امواج صوتی انجام می‌شود. برای این است که ببینیم  سرطان تا چه حد ممکن است گسترش یافته باشد.
• لاپاروسکوپی قرار دادن یک لوله نازک با یک دوربین در انتها از طریق یک برش کوچک در شکم  برای دیدن اینکه آیا سرطان در خارج از معده شما گسترش یافته است یا خیر
• عکس بردای ازقفسه سینه برای دیدن اینکه آیا سرطان به ریه های شما سرایت کرده است یا خیر.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری با استفاده از تشدید مغناطیسی (MRI) تصاویر مقطعی را ایجاد می‌کند تا دکتر مطمئن شود سرطان به کبد، غدد لنفاوی یا جاهای دیگر سرایت نکرده است.

روش های درمانی سرطان معده

درمان سرطان معده به شرایط و شدت شرایط شما بستگی دارد. درمان باید تحت نظر متخصص سرطان یا انکولوژیست انجام شود. در ادامه برخی از متداول‌ترین روش‌های درمانی این عارضه را توضیح دادیم.

جراحی سرطان معده

جراحی شایعترین درمان سرطان معده است. هدف از عمل جراحی، برداشتن کل تومور و هر سلول سرطانی که ممکن است در بافت های اطراف گسترش یافته باشد (متاستاز شده) است. بسته به مرحله سرطان، جراحی ممکن است تنها درمانی باشد که شما به آن نیاز دارید. ممکن است قبل یا بعد از درمان های دیگر، جراحی کنید.

نمونه هایی از جراحی معده عبارتند از:

• برداشتن مخاط آندوسکوپی: جراح برای از بین بردن تومورهای ریز از لایه مخاطی از آندوسکوپی استفاده می کند. پزشکان معمولاً این نوع درمان را برای سرطان معده در مراحل اولیه توصیه می کنند که هنوز در بافت های دیگر گسترش نیافته است.
• گاسترکتومی زیر پوستی: این شامل از بین بردن بخشی از معده است.
• گاسترکتومی کل: جراح کل معده را بر می‌دارد.

ممکن است جراحی شکم به دوره بهبودی طولانی نیاز داشته باشد. ممکن است افراد بعد از انجام عمل، 2 هفته در بیمارستان بمانند اگر در این دوران نیازمند مراقبت و کمک در کارهای روزمره در بیمارستان داشتید می‌توانید از خدمات همراه بیمار در بیمارستان آسانیسم استفاده کنید.

همچنین در خانه نیز باید دوران نقاهت خودتان را باتوجه به دستورات پزشک پشت سر بگذارید. در این دوران نیز شرکت آسانیسم همراه شماست و قابلیت اعزام پرستار در منزل برای نگهداری و مراقبت از شما یا عزیزان‌تان را دارد.

علاوه بر جراحی دو نوع درمان اصلی دیگر برای سرطان معده وجود دارد:

1. درمان های محلی
2. درمان های سیستمیک

ممکن است هر دو نوع درمان یا فقط یک نوع از آنها را دریافت کنید. برنامه درمانی خاص شما می تواند بر اساس موارد زیر باشد:

• نوع، اندازه و محل تومور
• نتایج آزمایشات آزمایشگاهی
• مرحله بیماری
• سن و سلامت شما.

پرتودرمانی

در پرتودرمانی، متخصص از اشعه رادیواکتیو برای هدف قرار دادن و از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. این نوع درمان به دلیل خطر آسیب رسیدن به اندام های مجاور در معالجه سرطان معده مرسوم نیست. اما اگر سرطان پیشرفت کرده یا علائم شدیدی مانند خونریزی یا درد شدید ایجاد کند، پرتودرمانی به عنوان یکی از گزینه های درمان است.

برای  درمان با عمل جراحی ممکن است قبل از عمل پرتودرمانی  با شیمی درمانی برای کوچک کردن تومورها ترکیب شود. این امر عمل جراحی را آسان تر می کند. همچنین ممکن است بعد از عمل از پرتونگاری برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده در اطراف معده استفاده شود.

در نتیجه تحت پرتودرمانی، افراد ممکن است سوء هاضمه، تهوع، استفراغ و اسهال را تجربه کنند .

شیمی درمانی

شیمی درمانی یک روش درمانی خاص است که از داروها برای جلوگیری از تقسیم و تکثیر سلول های سرطانی  استفاده می کند. این داروها، به عنوان داروهای سیتوتوکسیک شناخته می شوند. این یک درمان اصلی برای سرطان معده است که به نقاط دیگر بدن نیز گسترش یافته است. داروهای شیمی درمانی در سراسر بدن فرد تردد می کند و به سلول های سرطانی در محل اولیه سرطان و مناطق دیگر که سرطان به  آن گسترش یافته است حمله می کند.

در درمان سرطان معده، یک تیم مراقبت سرطان شامل پزشکان و پرستاران ممکن است شیمی درمانی را برای کوچک کردن تومور قبل از عمل یا از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده بعد از عمل انجام دهد.

بیولوژی درمانی سرطان معده

بیولوژی درمانی درمانی با موادی است که به طور طبیعی در بدن ساخته می شوند یا می توانند رشد سلول های سرطانی را مسدود کنند. این روش عوارض جانبی ناشی از درمان های سنتی مانند شیمی درمانی را به حداقل می رساند. روش های درمانی بیولوژیک می تواند به شما کمک کند تا:

• توانایی بدن را در مبارزه با بیماری تقویت کنید
• سیستم ایمنی بدن را به سمت هدف قرار دادن سلول های بیماری زا هدایت کنید
• سیستم ایمنی ضعیف شده را تقویت کنید

درمان‌های هدفمند برای سرطان معده

درمان های هدفمند پروتئین های خاصی را که سلول های سرطانی تولید می کنند به رسمیت می شناسند و به آنها حمله می کنند. در حالی که شیمی درمانی به طور کلی سلول هایی را که به سرعت در حال تقسیم هستند مورد هدف قرار میدهد، داروهای هدفمند به طور خاص بر روی سلول های سرطانی تمرکز دارند.

پیشگیری از سرطان معده

با انجام این موارد می توانید خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش دهید:

• مقدار الکلی که می نوشید را محدود کنید و از دخانیانت استفاده نکنید.
• از خوردن غذاهای دودی شده و ترشی و گوشت های فراوری شده و با غلظت بالای نمک، خودداری کنید.
• میوه و سبزیجات تازه و غذاهای حاوی غلات سبوس دار مانند نان سبوس دار، غلات، ماکارونی و برنج میل کنید.
• وزن سالم و تناسب اندام خود را حفظ کنید.
• اگر دچار زخم معده هستید درمان آن را جدی بگیرید.

سرطان معده و رژیم غذایی

پزشکان فکر می‌کنند که کاهش مداوم موارد سرطان معده در چند دهه گذشته عمدتا به دلیل تغییر در آنچه می خوریم است:

• رژیم غذایی سالم: خوردن غذاهایی با فیبر فراوان، ویتامین A و ویتامین C ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش دهد.
• ترک سیگار: ترک سیگار احتمالاً تنها بهترین تصمیمی است که می توانید برای سلامتی خود بگیرید. این موضوع خطر برای بسیاری از سرطان ها از جمله سرطان معده، سر و گردن، حنجره، مری، ریه، مثانه، کلیه و لوزالمعده کاهش می یابد.

مراقبت از فرد مبتلا به سرطان معده

شما بعد از اتمام درمان سرطان در مورد مراقبت های پزشکی خود خواهید خواند و چرا این مراقبت های بعدی از اهمیت برخوردار است.

مراقبت از افرادی که به سرطان مبتلا می شوند با پایان یافتن درمان فعال، پایان نمی یابد. تیم مراقبت های بهداشتی شما همچنان بررسی می کنند که سرطان برنگشته باشد. عوارض جانبی را کنترل کرده و بر سلامت کلی شما نظارت می کند.

مراقبت های پیگیری شما ممکن است شامل معاینات منظم بدنی، آزمایش های پزشکی یا هر دو باشد. پزشکان می خواهند روند بهبودی شما را در ماه ها و سال های آینده پیگیری کنند. افرادی که تمام معده خود را برداشته اند می توانند خود را تغذیه کنند اما برای آنها مهم است که پس از این عمل جراحی دوباره یاد بگیرند که چگونه غذا بخورند. با پزشک خود در مورد این نوع توانبخشی صحبت کنید درباره اهمیت مراقبت پیگیری بیشتر بدانید. در این صورت پرستار به خوبی می تواند در شیوه درست تغذیه و سایر مراقبت های دوره نقاهت، شما را تا بهبودی کامل یاری رساند.

بیشتر افراد انتظار دارند که هنگام دریافت درمان عوارض جانبی را تجربه کنند. با این حال برای بازماندگان غالباً تعجب آور است که برخی از عوارض جانبی ممکن است فراتر از دوره درمان باشد. اینها اثرات جانبی طولانی مدت نامیده می شوند. سایر عوارض جانبی به نام اثرات دیررس ممکن است ماهها یا حتی سال ها بعد از آن بروز کند. اثرات طولانی مدت و دیررس می تواند شامل تغییرات جسمی و عاطفی باشد. در صورتی که ساکن تهران هستید، از پرستار در منزل تهران برای سپری کردن روند درمان به صورت مؤثر، استفاده کنید.

سوالات متداول در مورد سرطان معده