انواع آرتروز در سالمند

اگر عزیزان سالمند شما در نواحی مفاصل احساس درد و ناراحتی دارند؛ احتمال مبتلا شدن آن‌ها به بیماری آرتروز وجود دارد. در بیماری آرتروز، مفاصل آسیب‌دیده و موجب درد و تحلیل رفتن بافت‌ها در همان ناحیه می‌شود. گاهی آرتروز موجب تورم و کاهش دامنه حرکات شده و در مواردی بر قلب، چشم، ریه‌ها، کلیه‌ها و پوست نیز تاثیر می‌گذارد.

 در چنین شرایطی باید به پزشک مراجعه کرده و طبق دستورات او روند درمان را پیش‌ بگیرید. خانواده سالمند بیمار، درطول درمان باید شرایط استراحت سالمند را فراهم آورده و برای او تغذیه سالم درنظر بگیرند. آن‌ها همچنین باید از منعیات دوری کنند. درصورتی شرایط لازم برای مراقبت از عزیزان سالمند مبتلا به بیماری آرتروز را ندارید، کافی است از سرویس پرستار سالمند در منزل آسانیسم بهره بگیرید.

آرتروز در سالمندان

التهاب مفصل را آرتروز یا آرتریت می‌نامند. آرتروز، انواع مختلفی داشته و به دلایل متفاوتی اتفاق می‌افتد، درنتیجه درمان‌های متفاوتی برای هر نوع درنظر می‌گیرند. انتهای استخوان‌ها در مفاصل با غضروف پوشیده شده است.

این غضروف‌ها از تماس مستقیم استخوان‌ها جلوگیری کرده و امکان حرکات نرم و بدون درد را فراهم می‌آورد. با ابتلا به بیماری آرتروز، غضروف‌ها به تدریج نازک شده و از بین می‌روند و انتهای استخوان‌ها روی هم قرار می‌گیرد.

در نتیجه با حرکات مفصل، انتهای استخوان‌ها به هم ساییده شده و موجب درد و التهاب خواهد شد. بعضی از سالمندان مبتلا، تورم در این ناحیه را به‌وضوح حس می‌کنند. این بیماری‌ امکان بروز در همه مفاصل بدن را دارد.

آرتروز تعداد زیادی از افراد بالای 65 سال را درگیر می‌کند اما می‌تواند همه افراد جامعه در هر سن و جنسیتی را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم آرتروز در سالمندان

• خشکی مفاصل: خشکی در ناحیه مفاصل، از علائمی است که در سالمندان مبتلا به آرتروز  بروز می‌کند. این اتفاق بیش‌تر در هنگامی که سالمند برای مدت زیادی بی‌حرکت بوده، مانند نشستن‌ طولانی یا  پس ازخواب پدیدار می‌شود.
• درد مفاصل: در ابتدای آسیب‌دیدگی مفاصل، بیمار دردی را حس نمی‌کند و درصورت بروز، درد بسیار خفیف است. اما به مرور زمان و با افزایش ساییدگی استخوان‌ها، شدت آن افزایش می‌یابد، تاجایی که حرکات بیمار محدود شده و خواب او مختل می‌شود.
• کاهش انعطاف: هنگام ابتلا به آرتروز، انعطاف مفاصل کاهش می‌یابد و سالمند بیمار دیگر نمی‌تواند مانند گذشته مفاصل را باز و بسته کند.
• ساییدگی استخوان‌ها: شنیدن صدا در نواحی آسیب دیده طبیعی است. پس از از بین رفتن غضروف، استخوان‌ها روی هم ساییده می‌شود. بیمار در مواردی به‌صورت آشکار این ساییدگی را حس کرده و صداها را می‌شنود.

• تورم مفصل: در اثر برخورد و سایش دو استخوان با یک‌دیگر، بافت اطراف آن نیز دچار التهاب و تورم می‌شود.
• خار استخوان: با ساییده شدن استخوان‌ها، در شکل طبیعی و ظاهری‌شان تغییراتی ایجاد می‌شود. یکی از این تغییرات، شکل‌گیری زوائد استخوانی در اطراف مفاصل است که به آن خار استخوانی گفته می‌شود.
• لنگیدن: با کاهش انعطاف و محدود شدن حرکات، ماهیچه‌های اطراف مفاصل دچار لنگ‌زدن می‌شوند.

چند نوع آرتروز شایع میان سالمندان

از آن‌جایی که ابتلا به آرتروز، مشکلات زیادی برای سالمند به وجود می‌آورد، آشنایی با انواع این بیماری به او کمک می‌کند تا از آسیب‌های آن در امان بماند. در ادامه به بررسی چند نوع بیماری آرتروز شایع می‌پردازیم.

روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماوئید

این بیماری، نوعی بیماری خود ایمنی است که با علائم جزئی‌ پدید آمده و به مرور زمان، پیشرفت می‌کند. روماتیسم مفصلی در موارد پیشرفته، منجر به التهاب مزمن می‌شود. علائم این بیماری در هر فردی با فرد دیگر متفاوت است. سالمند پس از ابتلا به روماتیسم مفصلی با علائم زیر مواجه می‌شود.

• پس از ابتلا به بیماری روماتیسم مفصلی، افراد با خستگی غیرمعمول روبه‌رو می‌شوند، به‌طوریکه این خستگی، هفته‌ها و یا ماه‌ها ادامه پیدا می‌کند.
• از طرفی اگر سالمندتان نشانه‌هایی مانند خشکی مفاصل در صبح را تجربه می‌کند باید به بیماری آرتروز از نوع آرتریت روماوئید مشکوک باشید. این خشکی مفصل در موارد خفیف چند دقیقه و در موارد شدید ممکن است چند ساعت طول بکشد. خشکی مفاصل درصورتی که درمان نشود، پیشرفت می‌کند.
• درد و تورم در نواحی مفاصل، از دیگر علائمی است که سالمند با ابتلا به روماتیسم مفصلی آن را تجربه خواهد کرد. این درد ممکن است در حالت استراحت یا حرکت خود را نشان دهد. او همچنین التهاب همراه با گرما را در ناحیه مفاصل تجربه خواهد کرد که اگر درمان نشود شدت آن افزایش می‌یابد.
• سایر علائم روماتوئید شامل: اختلالات خواب ترشحات چشم، خشکی دهان، ضعف عمومی، کاهش دامنه حرکت، بی‌حسی و گزگز کردن دست‌ها یا پاها و تب بالا است.

آرتروز چرکی یا آرتریت سپتیک

آرتریت سپتیک، به عفونت دردناک در ناحیه مفاصل اطلاق می‌شود که با نام آرتروز باکتریایی و یا عفونی نیز شناخته شده و کودکان و سالمندان، بیش‌تر از سایرین در معرض ابتلا به آن هستند. این بیماری هنگامی رخ می‌دهد که میکروب‌ها از طریق جریان خون به مفاصل وارد شده وایجاد عفونت می‌کنند. در بعضی موارد تزریقات، جراحی یا جراحت عامل آلوده شدن مفاصل هستند. آرتروز می‌تواند در هر مفصلی بروز کرده و به سرعت توسعه یابد.

مبتلا شدن سالمند به آرتروز چرکی

• انواع تزریق داخل یا اطراف مفصل
• تزریقات بدون نسخه
• جراحی‌هایی مثل جراحی مفصل زانو
• آلوده شدن یک زخم در بدن
• آسیب‌دیدگی مفصلی

ابتلا به بعضی از عفونت‌ها مثل:

• عفونت در استخوان‌های نزدیک به مفصل
• ابتلا به بیماری سل
• گلودرد آلوده
• عفونت‌های سینوسی یا پوستی
• آبسه
• عفونت ادرار
• مسمومیت غذایی
• عفونت مقاربتی

سایر عوامل ابتلا به آرتریت سپتیک شامل بیماری‌های طولانی مدتی که در آن از دارو‌های سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می‌شود، بیماری‌هایی که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند، نارسایی کبد و کلیه، آرتریت روماتوئید و بیماری‌های التهابی دیگر که مفاصل را تضعیف می‌کنند و… است.

بیماری لوپوس

یکی از بیماریی‌هایی که ممکن است سالمند را درگیر کند، بیماری لوپوس است. لوپوس یک بیماری خود ایمنی است. یعنی سیستم ایمنی بدن، به‌جای حمله به سلول‌های سرطانی و میکروب‌ها، به سلول‌های سالم حمله بدن کرده و آن‌ها را از بین می‌برد. پس از مبتلا شدن به این بیماری، سالمند بیمار علائمی همچون خستگی، بثورات پوستی و درد مفاصل را تجربه خواهد کرد. علت لوپوس در بیش‌تر موارد ناشناخته است اما محرک‌هایی در ابتلا به آن وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• نور خورشید: در بعضی از افراد، نور خورشید عاملی برای ایجاد ضایعات پوستی لوپوس شده و پاسخ ایمنی را به همراه خواهد داشت.
• عفونت‌ها: ابتلا به بعضی از عفونت‌ها موجب افزایش علائم لوپوس یا آغاز این بیماری می‌شود.
• دارو‌ها: مصرف بعضی از دارو‌ها مثل آنتی‌بیوتیک‌، داروهای فشارخون و ضد تشنج ممکن است عامل ابتلا به لوپوس باشد. بعد از قطع مصرف این دارو‌ها، معمولا علائم کاهش یافته یا از بین می‌رود.

علائم بیماری لوپوس شامل:

• احساس خستگی
• احساس ضعف
• تغییر وزن
• راش‌های پروانه‌ای شکل
• ریزش مو
• افزایش دمای بدن و تب
• سردرد
• مشکلات تنفسی و درد در قفسه سینه
• ورم بعضی از قسمت‌های بدن مثل دست‌ها، پاها، شم، اطراف چشم
• ادرار قهوه‌ای رنگ و کف‌آلود
• زخم دهان و…

لوپوس اریتمایتوی سیستمیک

نوع دیگر از انواع لوپوس، لوپوس اریتمایتوی سیستمیک است که می‌تواند بر سراسر بدن تاثیر بگذارد. همچنین لوپوس اریتمایتوی سیستمیک می‌تواند عامل التهاب پوست، ریه‌ها، کلیه‌ها، قالب، خون و ترکیبی از این‌ها باشد.

لوپوس دیسکوئید یا جلدی

در لوپوس جلدی، بیماری بر روی پوست تاثیر می‌گذارد. به‌طوری که ابتدا ضایعاتی در قسمت‌های مختلف پوست ظاهر شده و سپس در همان ناحیه پوست ضخیم و زبر می‌شود و در نهایت جای زخم‌ها روی بدن باقی‌می‌ماند.

لوپوس ناشی از مصرف دارو

نوع دیگری از بیماری لوپوس، در اثر برخی از دارو‌ها اتفاق می‌افتد. دارو‌های ضدفشار خون، داروی آریتمی قلبی و برخی از دارو‌ها سل افزایش دهنده امکان ابتلا به سل هستند.

نقرس

نقرس یک بیماری روماتیسمی است که با علائمی مثل التهاب، قرمزی، درد و تورم مفاصل همراه است. هنگامی که اسید اوریک، بیش‌ از اندازه معمول در بدن فردی تجمع یابد، آن فرد به نقرس مبتلا خواهد شد.

از سوخت‌و ساز پروتئین‌ها در بدن اسیداوریک تولید می‌شود، هنگامی که میزان تولید این ماده در بدن افزایش یافته و یا کلیه‌ها توانایی دفع آن را نداشته باشند، سالمند بیماری نقرس را تجربه خواهد کرد. معمولا مصارف زیاد غذاهای پروتئینی وگوشت قرمز امکان ابتلا به نقرس را افزایش می‌دهد.

پرستار سالمند در منزل باید برنامه غذایی مناسبی برای این عزیزان در نظر بگیرد. در ادامه عوامل دیگری که باعث افزایش احتمال ابتلا به نقرس می‌شوند را بیان می‌کنیم.

• مصرف بیش‌از اندازه پروتئین‌ها
• کم آبی بدن
• بیماری‌های خونی
• اختلال غده تیروئید
• الکسیم
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• بهره‌گیری از بعضی درمان‌های یا مصرف یکسری از دارو‌ها
• بیماری‌های کلیوی
• دیابت
• بیماری قلبی عروقی
• سابقه خانوادگی ابتلا به نقرس
• افزایش سن

آرتریت پسوریازیس

آرتریت پسوریازیس جزو بیماری‌های روماتیسمی اسپوندیلوآرتروپاتی است که در همراهی با پسوریازیس پوستی ایجاد می‌شود. این بیماری نیز یک بیماری ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن بر پوست و مفاصل تاثیر می‌گذارد.

علائم آرتریت پسوریازیس در مفاصل شامل سفت شدن، درد و تورم بوده و در قسمت پوست به‌صورت ضایعات قرمز و پوسته پوسته در بعضی از نواحی مثل مچ‌پا، آرنج، دست، پا و زانو اتفاق می‌افتد. سالمندان هنگام ابتلا به این بیماری علائم زیر را تجربه خواد کرد.

• تورم در انگشتان دست و پا
• درد پا
• درد در پایین کمر
• تورم و درد در ناحیه تاندون‌ها
• خستگی
• پوسته پوسته شدن در بعضی از نواحی بدن
• درد چشم
• قرمزس چشم
• تغییرات در ظاهر ناخن
• کاهش دامنه حرکتی

برخی از علائم آرتریت پسوریازیس با رماتیسم مفصلی مشترک است. اما در رماتیسم مفصلی علائم در مفاصل هردو طرف بدن مشاهده می‌شود و برجستگی‌هایی در زیر پوست پدیدار خواهد شد.

عوارض آرتروز زانو

این بیماری قسمت‌های مختلف بدن را درگیر می‌کند. در ادامه به بررسی این آسیب‌ها در بدن بیمار می‌پردازیم.

• اسپوندیلیت: اسپوندیلیت به ستون فقرات آسیب رسانده و موجب التهاب و سفت شدن کمر، گردن، مهره‌های ستون فقرات، لگن و … می‌شود. در مواردی نیز بر بافت‌های نرم مثل تاندون‌ها تاثیرگذاشته و باعث آرتروز در مفاصل می‌شود.
• انتزیت: منظور از انتز نواحی است که در آن رباط‌ها و تاندون‌ها به استخوان متصل می‌شوند. انتزیت نیز  یک اصطلاح پزشکی به معنی وجود التهاب در چندانتز لست. این بیماری در سالمندان بیمار مبتلا به آرتریک پسوریاتیک تاثیرمی‌گذارد. انتزیک حتی می‌تواند بافت‌های نواحی آسیب دیده را جامد کند که به آن فیبروز گفته می‌شود.
• داکتیلیت: داکتلیت نوعی التهاب است که بر انگشتان دست و پا تاثیر گذاشته و از مشخصه‌های ابتلا به آرتریت پسوریاتیک به‌شمار می‌رود. تاثیرگذاری در داکتیلیت به‌صورت متقاون نیست و در هر قسمتی به‌طور جداگانه می‌تواند انترزیت‌های تاندون‌های اطراف و مفاصل کوچک را دچار التهاب کند.

درمان آرتروز

هنگامی که مفاصل به‌خوبی عمل نکنند، احتمالا فرد به آرتروز مبتلا شده باشد. بدین ترتیب درصورتی که سالمندتان درد یا عملکرد نامناسب را در مفاصل تجربه می‌کند، برای درمان به پزشک مراجعه کنید. پزشک وضعیت بیمار را مورد بررسی قرار داده و با توجه به شدت بیماری، از درمان‌های غیرتهاجمی آغاز کنید.

اگر نتیجه مورد نظر، با استفاده از درمانهای غیرتهاجمی حاصل نشود، پزشک از درمان‌هایی مانند جراحی نیز استفاده خواهد کرد.  در ادامه روش‌ها و درمان‌های مفید برای انواع آرتروز را بررسی می‌کنیم.

اصلاح سبک زندگی

در خیلی از موارد، مشکلات مفاصل به‌دلیل سبک زندگی نامناسب اتفاق می‌افتد. پس با کمی تغییر در آن می‌توان به میزان زیادی علائم بیماری را تسکین داد. با استخدام پرستار سالمند در منزل می‌توانید زندگی سالمند را مدیریت کرده و کیفیت آن را ارتقا دهید.

برنامه غذایی مناسب

در اولین قدم سالمند مبتلا به آرتروز باید برنامه غذایی سالمی داشته باشد. اضافه وزن و چاقی، علائم را تشدید می‌کند. پس از پرستار بخواهید برنامه غذایی مناسبی برای سالمند شما درنظر بگیرد تا در کنترل وزن او موثر باشد.

ورزش

از دیگر  موارد  تاثیرگذار در کاهش علائم آرتروز می‌توان به ورزش و فعالیت‌های بدنی اشاره کرد. البته باید توجه داشته باشید که هر ورزشی برای این عزیزان مناسب نیست؛ بلکه باید ورزش‌های سبک و با مشورت پزشک انجام دهند. آن‌ها باید هر زمان که احساس درد می‌کنند دست از تمرین بکشند.

استراحت

سالمند مبتلا به آرتروز نباید فعالیت‌های سنگین انجام داده و به مفاصل خود فشار بیاورد، مخصوصا زمانی که در ناحیه مفاصل درد و تورم احساس می‌شود، شرایط استراحت او را فراهم آورید و از او بخواهد 12 تا 24 ساعت از مفصل آسیب دیده کار نکشد.

استفاده از کمپرس‌های سرد و گرم

استفاده از کمپرس‌های سرد باعث می‌شود که سیگنال‌های درد کم‎‌تری به مغز ارسال شود و علاوه بر کاهش احساس درد، با تنگ شدن عروق التهاب‌ها کاهش یابد. زمانی که سالمند از کمپرس سرد برای تسکین علائم بیماری استفاده می‌کند، عروق بازتر و جریان خون افزایش می‌یابد در نتیجه، بافت‌ها مواد مغذی و پروتئینی بیش‌تری را دریافت خواهند کرد.

 درمان‌هایی که توسط پزشک اجرا می‌شود

مصرف دارو

اگر پزشک تشخیص دهد که علائم آرتروز با استفاده از دارو تسکین می‌یابد برای سالمند بیمار، یکسری دارو تجویز می‌کند. این داروها شامل دارو‌های مسکن برای کاهش درد در نواحی آسیب‌دیده، دارو‌های ضدالتهابی مثل آسپرین، ژلوفن و نوافن و دارو‌های موضعی که به کاهش درد ناشی از آرتروز کمک می‌کند.

تزریق به زانو

تزریق مایع در داخل مفاصل، روش دیگری است که پزشکان برای درمان آرتروز استفاده می‌کنند. در این روش مایع لغزنده جایگزین غضروف شده و سطح لغزنده‌ای رابرای تسهیل حرکات مفاصل ایجاد می‌کند.

فیزیوتراپی

با ابتلا به آرتروز، سالمند بیمار التهاب مفاصل، درد و کاهش دامنه حرکات را تجربه خواهد کرد. در درمان با استفاده فیزیوتراپی، بر بهبود دامنه حرکات، کاهش درد و افزایش قوای جسمانی تمرکز می‌شود و برای درمان آرتروز بسیار مفید خواهد بود.

شما می‌توانید برای درمان این بیماری در سالمندان از سرویس فیزیوتراپی در منزل آسانیسم بهره بگیرید. در فیزیوتراپی پزشک از شیوه‌های متفاوتی برای درمان بیمار استفاده می‌کند که ممکن است شامل ورزش درمانی، گرمادرمانی، سرما درمانی و… باشد.

جراحی مفصل

در مواردی که بیماری پیشرفت زیادی کرده و استفاده از دارو‌ها تاثیری برآن ندارد، پزشک جراحی را تجویز می‌کند. در این جراحی‌ها یا مفصل و قسمت‌های آسیب‌دیده برداشته شده و موارد مصنوعی جایگزین آن خواهند شد. جراحی مفصل بر روی هرکدام از مفاصل به‌تنهایی و روی هردو مفصل به‌طور همزمان وجود دارد.

شیوه دیگر جراحی، جراحی آرتروسکوپی است که در آن غضروف آسیب‌دیده کوتاه‌تر خواهد شد و امکان مشاهده آسان داخل مفاصل با استفاده از لوله ظریف و دوربین وجود دارد.

آسانیسم، همراه سالمند در درمان آرتروز

عزیزان سالمندی که به بیماری آرتروز مبتلا هستند، در شرایط دشواری به‌سر برده و به مراقبت زیادی احتیاج دارند. آرتروز به‌معنی التهاب مفاصل و آسیب‌دیدن آن‌ها است.

این آسیب‌دیدگی موجب درد و ناراحتی، کاهش دامنه حرکات، التهاب مفصل و… می‌شود. در این شرایط سالمند باید به پزشک مراجعه کند، غذاهای سالم بخورد و به‌اندازه کافی ورزش کند، اگر شما زمان کافی برای همراهی عزیزان سالمندتان در انجام این امور را ندارید، می‌توانید از پرستاران کاربلد آسانیسم کمک بگیرید.

پرستار سالمند در انجام اموری مثل مصرف دارو‌ها، داشتن برنامه غذایی مناسب، تعیین برنامه خواب و استراحت مناسب، پیگیری روند درمان و…. به خانواده سالمند کمک خواهد کرد. برای دریافت خدمات پرستار سالمند در تهران کافی است با شماره 02191304433 تماس حاصل کرده و سفارش خود را ثبت کنید.

مطالب بیشتری بخوانید